Zou minister Blok ook de kleur van de stenen willen aangeven?

Als je als minister de woningcorporaties en gemeenten niet wilt vertrouwen, rest slechts om ze alles tot in detail voor te schrijven. Een heilloze weg.

Minister Blok van ‘Wonen en Rijksdiensten’ heeft de concept Novelle en Memorie van Toelichting van de herziene Woningwet gepubliceerd. Nou ja Novelle? Ik dacht dat zo iets bedoeld was als mogelijkheid om na de behandeling van een wetsontwerp in de Tweede Kamer zo nodig nog een kleine aanpassing te kunnen doen, voorafgaand aan de Eerste Kamerbehandeling. Maar wat nu voorligt is een compleet nieuwe wet. Ik ben benieuwd wat de heer Donner van de Raad van State, befaamd jurist en juridisch purist, daarover te zeggen heeft.

In de media wordt op dit moment veel aandacht besteed aan wat minister Blok voor ogen heeft met de ‘commerciële activiteiten’ van woningcorporaties (Niet-DAEB). Daarover misschien een andere keer, want nu wil ik het hebben over wat hij voor ogen heeft met de kerntaken (de zogenaamde DAEB-activiteiten) en het gebrek aan vertrouwen dat hij blijkbaar heeft over de eigen verantwoordelijkheid van lokale besturen.

Dat er iets moest gebeuren met de kerntaak van woningcorporaties is duidelijk en inmiddels ook geaccepteerd. Wie de lokale corporaties en gemeentebesturen kent zal weten dat het besef bij hen ècht wel is doorgedrongen dat maatschappelijk vastgoed projecten en leefbaarheidactiviteiten in de afgelopen jaren zijn doorgeschoten en een correctie nodig is. Maar minister Blok vertrouwt het allemaal nog lang niet en denkt dat de enige manier om in de toekomst problemen te voorkomen is om zelf heel gedetailleerd regels uit te vaardigen.

Ten aanzien van maatschappelijk vastgoed (denk aan buurthuizen, gemeenschapscentra, ruimten voor welzijnswerk, zorgsteunpunten, multifunctionele centra , ruimten voor dagbesteding) geeft de minister aan dat deze ‘goed in de plint van een woongebouw’ kunnen worden geplaatst, en dan als kerntaak mogen worden gezien. Maar als deze functies in een ‘losstaand gebouw’ worden gerealiseerd mag dit niet! Als dit bedoeld zou zijn als paradoxale interventie om in Nederland meer hoogbouw gerealiseerd te krijgen zou je er nog om kunnen glimlachen.

Handen vol voor toezicht

Nog verder gaat hij ten aanzien van leefbaarheid. Het uitgangspunt is dat corporaties op dit terrein alleen activiteiten mogen ontplooien als ze direct samenhangen met hun bezit ter plekke, kleinschalig zijn, niets te maken hebben met religie en levenswijzen, en het niet ‘primair de verantwoordelijkheid is te achten van een andere partij dan de toegelaten instelling’.

Wel, daar ligt dus het nieuwe kader van de minister van Wonen. Ik denk dat zijn eigen volkshuisvestelijke toezicht de handen vol krijgt; daar zal de werkgelegenheid nog wel flink gaan toenemen. Maar het is toch van de gekke dat in een periode waarin het teruggeven van verantwoordelijkheid naar de lokale overheid en de maatschappij centraal staat, er met zoveel dedain gedacht wordt over de lokale kracht en verantwoordelijkheidsbesef? En waar iedereen weet dat de 3-D operaties, met hun bezuinigingskant en transformatieopgave, alleen zullen slagen als gemeenten en ketenpartners nieuwe samenwerkingsvormen ontwikkelen, is het toch ongeloofwaardig dat een minister van wonen niet juist die samenwerkingsgedachte bevordert maar in plaats daarvan weer hekken plaatst.

Ik zou tegen gemeenten en corporaties willen zeggen: vol er in! We willen lokaal graag verantwoordelijkheid nemen, maar dan graag vanuit een beetje meer vertrouwen. Anders nodigen we de minister hierbij uit ook de kleur van de stenen aan te geven.

Lees hier de andere columns van Dick van Ginkel