Tweede Kamer kan weinig doen aan de Natuurherstelwet

De in Brussel zwaar bevochten Natuurherstelwet zal in het komende halfjaar van kracht worden. Eind januari of begin februari geven de lidstaten hun finale stem over de Europese verordening, waarover na een jaar felle politieke strijd in november een akkoord kwam. Nederland was één van de grootste opposanten van de wet, maar telt zijn zegeningen. De wet is in het afgelopen jaar op beslissende punten afgezwakt. Om die reden zal ook Nederland ‘ja’ gaan zeggen.

Dat schreef milieuminister Christianne van der Wal al in twee Kamerbrieven die ze sinds het novemberakkoord verstuurde, en bevestigt ze opnieuw in een antwoord op Kamervragen van Pieter Omtzigt (NSC). De minister laat weten dat ze het aanzien van Nederland in het Brusselse overlegcircuit niet wil schaden door nog langer tegenwerk te bieden. ‘Met tegenstemmen of onthouden van stemming geven we het signaal af dat we alleen tevreden zijn als we alles krijgen. Daarmee zetten we onszelf in toekomstige Brusselse onderhandelingen buitenspel.’

Geen verschil meer maken

Maar uiteindelijk beslist de nieuw samengestelde Tweede Kamer. Ook die wil zich de komende maand nog uitspreken over de huidige tekst van de Natuurherstelverordening, al zal ze er in de praktijk niks aan kunnen veranderen. Dankzij VVD-Kamerlid Thom van Campen kunnen Kamerleden deze week nog schriftelijke Kamervragen inleveren. Daarnaast komt het ministerie van LNV begin 2024 met een nieuwe impactanalyse van de Brusselse wet.

De minister waarschuwt de Kamerleden dat het zeer onwaarschijnlijk is dat een Nederlandse tegenstem nog een verschil maakt, straks in de raad van ministers. Een voorbeeld dat ze eerder al noemde, is een wijziging die Van der Wal nog graag in de wettekst had aangebracht. Dat betreft verschillende deadlines voor natuurherstel. In haar Kamerbrief van 8 december schreef ze dat deze voor een deel geschrapt waren na onderhandelingen in het Europees Parlement. Later keerden deze bepalingen echter terug in het voorlopig akkoord tussen het parlement, de Europese Commissie en de raad van milieuminsters.

Het verzet vergeefs

Het Nederlandse verzet daarna was vergeefs, schreef Van der Wal. ‘Aan het eind van de ambtelijke behandeling in Raadsverband is gebleken dat Nederland voor zijn tekstvoorstel van geen enkele andere lidstaat op bijval kon rekenen.’

De Natuurherstelverordening is een biodiversiteitswet, en in feite een uitbreiding van de aloude Habitatrichtlijn uit 1992 op basis waarvan de Natura2000-arealen zijn aangewezen. De nieuwe wet spreekt zich breed uit: over het herstel van verzwakte ecosystemen, over het beschermen van bestuivende insecten, evenals bos- en weidevogels, over het vernatten van veenweidegebieden, maar ook over de hoeveelheid groen in stedelijk gebied. Daarmee legt de wet inspannings- en rapportageverplichtingen op aan alle overheidslagen: rijk, provincie, gemeente en waterschap. Minister Van der Wal schrijft dat ze niet kan uitsluiten dat de Natuurherstelwet een beperking oplevert voor de vergunningverlening.