Inzameling plastic afval groot succes

Nedvang maakte deze week bekend dat 48 procent van het kunststof verpakkingsafval van huishoudens in 2010 is ingezameld en verwerkt tot tweedehands grondstof.

Doel was vorig jaar 38 procent op te halen van de weggeworpen frisdrankflesjes (PET), shampooflacons (PP), tasjes en folies (PE) en slabakjes en vleesschaaltjes (HDPE).

 

Het succes is opmerkelijk. Per slot van rekening kwam de inzamelcampagne pas in 2009 op stoom, was er verwarring over de voordelen van voorscheiden versus nascheiden. En bovendien waren er aanloopperikelen tussen Nedvang (namens verpakkers als Coca Cola belast met de inzameling) en de VNG over de hoogte van de vergoeding voor de gemeentelijke kosten van de ingezamelde tonnen plastic. Veel gemeenten halen de oranje bollen of grijze bakken leeg, anderen halen de populaire verpakkingen zelfs huis aan huis op. Het systeem werkt beter dan menige gemeente tevoren dacht.

 

Een Nederlands huishouden produceert ongeveer 250 kilo afval per persoon per jaar, waarvan 50 kilo plastic verpakkingsafval. De helft daarvan inzamelen, zoals in 2010 is gebeurd, ligt al boven de doelstelling van 42 procent voor het jaar 2012. Na 2012 lopen de afspraken af tussen gemeenten en Nedvang.

 

De nu goed geoliede machine gaat volledig in revisie. Want het kabinet heeft aangekondigd zowel de verpakkingentaks als het Afvalfonds op te heffen om lasten en regelgeving voor het bedrijfsleven te verminderen. Door een minieme heffing in de supermarkt op plastic bakjes, folies voor komkommers, bakjes voor champignons en schaaltjes voor vleeswaren, haalden de producenten jaarlijks 365 miljoen euro aan verpakkingenbelasting op.

 

Dat geld ging naar het Afvalfonds, waaruit het ministerie van Financiën zich 250 miljoen toeëigende voor de algemene begroting. Er resteerde 115 miljoen voor de uitvoerende partijen als gemeenten. Zij ontvingen uiteindelijk 475 euro per ton ingezamelde verpakkingen. Gemeenten voeren het werk uit, het bedrijfsleven is verantwoordelijk.

 

Financiering

 

Hoe de financiering van deze producentenverantwoordelijkheid na 2012 vorm moet krijgen, is nog onduidelijk. De onderhandelingen tussen Nedvang en de VNG, waarbij het ministerie van Infrastructuur en Milieu een coördinerende rol speelt, moeten nog beginnen. Alle opties liggen open. Het huidige succes lijkt ambities in de ordergrootte van glas- en papierinzameling niet in de weg te staan. De financiering van de inzameling en recycling zullen de bottleneck vormen, zegt de VNG.

 

Opmerkelijk is dat staatssecretaris Joop Atsma (CDA) van Milieu vorige week een open zenuw raakte. Uitgerekend bij de officiële opening van de eerste Nederlandse sorteerinstallatie voor verdere scheiding van het ingezamelde plastic zei Atsma dat gezien de indrukwekkende technologie en de voortvarende inzameling het statiegeld wat hem betreft wel van de grote frisdrankflessen (PET) af kan. ‘Als wordt gegarandeerd dat de flessen worden hergebruikt, moet je die uitdaging aangaan’, zei Atsma.

 

VNG noemt deze uitspraken ‘voorbarig’ en ‘kort door de bocht’. De gemeenten vrezen vooral een toename van zwerfafval dat voor een groot deel uit kunststofverpakkingsafval bestaat. De kosten voor opruimen van het ergerniswekkende zwerfafval bedragen nu al 200 miljoen euro per jaar. ‘Statiegeld geniet een groot draagvlak bij de burger en is een succesvol middel om afval van de straat te houden’, aldus de VNG in een brief op poten aan Atsma.

 

De VNG heeft op een ledenvergadering onlangs een motie aangenomen dat het statiegeldsysteem juist moet worden uitgebreid. Daarmee beloon je de burger die verantwoordelijk is voor de goede milieuresultaten, aldus de VNG. Een aantal gemeenten, zoals Groningen en Leeuwarden (die overigens afvalplastics laten nascheiden) en overheidsgedomineerde afvaldiensten als HVC (Alkmaar) en ROVA (Zwolle) doen mee aan de vorige week door milieuorganisatie Recycling Netwerk gestarte campagne ‘een echte held kiest statiegeld’.

 

Die gaat ijveren voor uitbreiding van het statiegeld voor kleine kunststof PET-flesjes en tegelijk handhaven van de gescheiden inzameling van de andere plastic afvalstromen.

 

Het dossier kunststofverpakkingsafval ligt kortom weer helemaal open. Financiële haalbaarheid en politieke ambities zullen bepalend zijn, aldus de VNG. Eén ding is duidelijk, zegt de VNG. ‘Een verminderde ambitie zou een zeer slecht signaal zijn naar de burgers die zo massaal en snel hun afvalgedrag hebben veranderd.’