‘Inbreiden levert maatschappelijke meerwaarde op’

‘We hebben twee jaar terug in het onderzoek Ruimte zat in kaart gebracht wat de verdichtingscapaciteit is van de Nederlandse naoorlogse wijken. Dan gaat het dus om het aantal woningen dat je er zou kunnen toevoegen. Het leverde aantallen op maar geen cijfers over effecten van verdichting en ook geen vergelijk tot uitleggebieden . En wat je bijvoorbeeld niet in beeld brengt is de maatschappelijke meerwaarde van inbreiding voor die buurten. Die hebben we nu op verzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor het eerst proberen te becijferen.’

‘Inbreiding levert koppelkansen op. Je komt bij mensen in een buurt achter de voordeur en hoort wat er speelt. Daar kun je als gemeente op inspelen bij je investeringen in de openbare ruimte.  Bijvoorbeeld door die klimaatbestendiger te maken en meer te investeren in duurzame mobiliteit. Daarnaast zie je dat veel voorzieningen in de naoorlogse wijken onder druk staan. Dat heeft ermee te maken dat de bevolkingsdichtheid er nu een stuk lager ligt dan toen de wijken werden gebouwd: er wonen gemiddeld veel minder mensen in een woning. Door inbreiding kun je de woondichtheid opvoeren, waarna ook het voorzieningenniveau weer kan gaan stijgen.’

‘We hebben de effecten van inbreiding gemonetariseerd voor drie wijken in Zwolle en drie in Rotterdam en dat afgezet tegen nieuwe uitleg. Dan gaat het niet alleen om bouwkosten, maar ook om investeringen in energie en mobiliteit. In alle gevallen kom je met inbreiding beter uit. En dan is het uitblijven van maatschappelijke meerwaarde in bestaande stad als je voor nieuwe uitleg kiest nog niet eens in de cijfers meegenomen.’

‘Zo zwart-wit zie ik het niet. Er zal daarnaast op plekken nieuwe uitleg mogelijk blijven. Maar het gaat erom dat er door gemeenten slimmere keuzes worden gemaakt.’

‘Dat komt door de relatief korte tijd tussen het slaan van de eerste paal en het opleveren van de wijk. Maar het vergunningentraject wat aan nieuwe uitleg voorafgaat wordt door de stikstofproblematiek en de netschaarste steeds intensiever. Neem een nieuwbouwlocatie als Valkenburg bij Leiden waar inmiddels al decennia over wordt gesteggeld. In Diemen zijn sinds de eerste plannen in 2011 nu vijfduizend woningen via inbreiding toegevoegd. Ook zo kun je dus meters maken.’

‘Zeker. Tegenstanders waarschuwen vaak voor Shanghai-achtige toestanden met torenflats.  Doembeelden. Er zijn genoeg voorbeelden waarbij je op een prettige manier zo’n 20 procent aan het woningbestand kunt toevoegen. Bijvoorbeeld door een of twee extra bouwlagen op een appartementencomplex.’

‘Inbreiding is ook een goede manier om meer doorstroming te creëren. De naoorlogse wijken  vergrijzen. Maar veel oudere bewoners voelen er weinig voor hun inmiddels te groot geworden eengezinswoning te verruilen voor een nieuwbouwappartement aan de rand van de stad. Ze zijn gehecht aan hun buren, hun wijk.  Bij inbreiding hebben ze meer kans op een nieuw appartement in hun bestaande wijk en komt er daar dus een eengezinswoning vrij. Daarbij zie je dat je in nieuwe uitleg-wijken de automobiliteit in de gemeente verder opvoert. Bij inbreiding is dat niet aan de hand. En voorbeelden uit de praktijk  tonen aan dat schrikbeelden van Shanghai-achtige toestanden niet terecht zijn.’