Ultrafijnstof gevaarlijk hoog langs rochelroutes

Gemeenten doen er -zeker op papier- veel aan om het fijnstof langs autowegen en andere verkeersaders terug te dringen. Het veel gevaarlijkere ultrafijnstof wordt vergeten, want daar bestaat geen norm voor. Milieudefensie bracht de uitstoot langs zogenoemde rochelroutes in kaart.

Rrochelrroute
Rochelroute. Hoorbaar trots laat campagneleider verkeer Ivo Stumpe van Milieudefensie de r-klank in het woord nog eens lekker rollen: ‘Rrochelrrroute’ Het klinkt precies zo vies als de lucht langs de drukke verkeerstraten in de grote steden waar het woord voor staat. ‘We hebben met apparatuur om ons middel de luchtkwaliteit langs een aantal dagelijkse fietsroutes in Rotterdam, Den Haag en Amsterdam gemeten. Uitgezet als realtimegrafiek op internet levert dit inzicht in de hoeveelheid ultrafijnstof die langs de verkeerwegen in de lucht hangt. Dan zie je hoeveel rotzooi je dagelijks naar binnen krijgt.'

Uitlaatpluim: grafiek schiet omhoog
Voor de leek is het inderdaad schrikken: du moment dat de fietser door een dikke uitlaatpluim rijdt schiet de grafiek van rond de 30.000 deeltjes per kubieke meter lucht naar een piek van boven de 300.000 deeltjes. Is de walm opgetrokken dan daalt de lijn weer, tot 15.000 in een rustige straat. ‘Dat is in de stad ongeveer de normale luchtkwaliteit’.

Teveel fijnstof: stad op slot
Maar let wel, Stumpe heeft het hier niet over fijnstof, de door de gemeente zo gevreesde cocktail van fijne deeltjes zwavel, metalen, zand en zelfs zeezout. Gemeenten bestrijden dit fijnstof, omdat het bij inademen voor de volksgezondheid gevaar oplevert. Maar ook omdat ze anders niet meer mogen bouwen of wegen mogen uitbreiden, aldus Stumpe. De normen zijn strik vastgesteld door Europa, bij overschrijding gaat een stad op slot.

Ongevaarlijk zeezout gemeten
Volgens Stumpe is fijnstof echter een te grof containerbegrip. De bestrijding ervan neemt soms absurde vormen aan. Gemeenten leggen dan tegels aan met metalen coating, waarmee het fijnstof dan weer zou reageren. Of bij een frisse zeewind meten we zoveel zeezout in de lucht dat de norm wordt overschreden. Terwijl zeezout niet gevaarlijk is en zeewind de lucht relatief schoon blaast.

Gevaarlijk ultra fijnstof vergeten
Hoe goed bedoeld ook, door de (Europese) fixatie op fijnstof blijft bestrijding van het veel gevaarlijker ultrafijnstof ver achter. ‘Daar zijn geen normen voor, dus wordt het makkelijk vergeten. Dit terwijl de gevolgen voor de gezondheid veel groter zijn. Het gaat om nog veel kleinere zwevende deeltjes als roet of zeer fijn gemalen metalen, die diep in de longen doordringt’. Fietsen door een incidentele uitlaatwolk levert niet onmiddellijk schade op, maar is voor niemand een pretje. Heb je astma dan merk je het direct’.

Scooters van het fietspad

Reden voor Milieudefensie om de gemeenten te vragen toch vooral de strijd met het ultrafíjnstof aan te gaan. Het zijn vooral vrachtwagens, scooters en oude diesels die veel roet uitspugen. Ook automobilisten ademen de lucht in, maar vooral fietsers hebben er last van. Stumpe: ‘Gemeentes kunnen hier iets aan doen door het meest vervuilende verkeer uit steden te weren met een efficiëntere milieuzone en door schoon vervoer te stimuleren’ Ook een vrijliggend fietspad op een paar meter afstand van de drukke weg zou al helpen. ‘Maar dan moeten daar geen scooters op rijden. Voor je het weet heb je toch weer een rrrochelrroute’.