Goirle oefent met de Omgevingswet

De Brabantse gemeente Goirle zit in haar maag met een ingewikkelde ruimtelijke puzzel in het buitengebied. Door botsende regels, belangen en normen kan ze de stukjes niet leggen. Op zoek naar een oplossing heeft de gemeente zich aangemeld voor de Proeftuin Omgevingswet.

Complexe situatie

De 'complexe situatie', is begonnen aan De Fokmast, een oud laantje dat vanuit de rondweg rond Goirle het natuurgebied Fokmast-Regte Heide indraait. Aan dat laantje ligt een puinbreker en -sorteerder die graag wil uitbreiden. Ooit leek dit een perfecte locatie voor het bedrijf, lekker ver weg van de bewoonde wereld. Inmiddels is natuurbescherming volwassen geworden, maar valt het bedrijf tegelijkertijd niet meer te verhuizen; niemand wil een puinbreker in zijn achtertuin. Dus hoe nu verder?

Voetangels en klemmen

'We waren als provincie en gemeente in de fase dat we alle voetangels en klemmen in beeld hadden', vertelt Alfons Bouman van de provincie Noord-Brabant. 'En dan komt de vraag: hoe ga je dat nu oplossen? Op dat moment kwam de Proeftuin om de hoek en dat hebben we aangegrepen. Alle hulp is welkom, want het is een heel complexe situatie.' De provincie behandelde het puinbedrijf aanvankelijk als Nimby-traject, vertelt de beleidsmedewerker circulaire economie. 'Een bedrijf dat ergens lastig zit, moet verplaatsen, hebben we jarenlang geroepen. Dat is het probleem over de schutting gooien, want die bedrijven zíjn niet te verplaatsen. Niemand is bereid een compromis te bereiken.'

Gebiedsopgave
Eind maart kwam het Expertteam, dat Proeftuindeelnemers begeleidt, voor het eerst langs in Goirle. Wie door de bril van de Omgevingswet kijkt, ziet geen drempels maar mogelijkheden, zo wil de Proeftuinfilosofie. 'We hebben het Nimby-traject omgebogen naar een gebiedsopgave', verduidelijkt ambtenaar Joep Horevoorts van de gemeente Goirle. In die aanpak kunnen bedrijven de ruimte, noodzakelijk voor uitbreiding, verdienen. 'En verdienen doe je door een kwaliteitsimpuls aan de omgeving te geven. Er wordt heel plat gerekend: je gaat zoveel uitbreiden, dat wil zeggen dat je zo'n bedrag moet investeren in je omgeving.'

Meer doelen
Met meer spelers aan tafel zijn meer doelen te behalen. De natuurbeheerder krijgt een groter en steviger natuurgebied, het puinbedrijf zijn uitbreiding, de manege zijn nieuwe locatie, de bewoners mooiere natuur en de gemeente een 'bedrijviger' bedrijventerrein. De truc is dat elke belanghebbende meebeweegt en niet zijn bezwaren en problemen over de schutting gooit. Want als iedereen dat laatste doet, gebeurt er uiteindelijk niks.

Water bij de wijn
Ook de provincie zal water bij de wijn moeten doen. De gebiedsaanpak werkt alleen als alle belanghebbenden meeschuiven. De manege moet richting het natuurgebied verschuiven om de gevaarlijke verkeerssituatie op te lossen. Horevoorts: 'Dan loop je tegen de Verordening Ruimte aan. Die verbiedt nieuwe bouwblokken voor dit soort bedrijven. Nu zeggen we: als er zo veel winst te behalen is, dan kan een gedeputeerde op basis van maatschappelijke problematiek van een verordening afwijken.' Het resultaat is al min of meer uitgetekend in een 'inspiratieschets'. Horevoorts: 'Over een jaar hoop ik een soort samenwerkingsovereenkomst te hebben met alle betrokken partijen, waarbij de bestuurders een commitment afgeven naar de eigen organisatie.'

Lees het hele verhaal in Binnenands Bestuur nr. 11 (inlog).