Geen compensatie voor opruimen lachgascilinders

Demissionair staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen is niet van plan gemeenten te compenseren voor de miljoenenschade die het dumpen van lachgascilinders met zich meebrengt. Er zou geen causaal verband zijn tussen het verbod op recreatief gebruik van lachgas en het dumpen van de cilinders, zo stelt zij in antwoord op Kamervragen.

150 miljoen euro

Jaarlijks worden er zo’n 375.000 lachgascilinders gedumpt in vuilnisbakken of bij milieustaten. In de afvalenergiecentrales waar het restafval wordt verbrand en in inzamelvoertuigen ontploffen de cilinders geregeld. Volgens een kostenonderzoek dat eind vorig jaar werd gepresenteerd zou de schade als gevolg van ontploffende cilinders bij afvalverwerkers 65 miljoen euro bedragen. De afvalverwerkende bedrijven gaan zelfs uit van een kostenpost van 90 miljoen euro bij deze bedrijven, en nog eens 60 miljoen aan kosten die gemeenten moeten maken voor onder meer opsporing en handhaving. Alle kosten bij elkaar zouden inmiddels 150 miljoen euro op jaarbasis bedragen.

Geen causaal verband

Gemeenten vinden dat het Rijk die kosten zou moet compenseren, want het feit dat er zoveel cilinders worden gedumpt heeft volgens hen alles te maken met het verbod op recreatief gebruik van lachgas, dat sinds 1 januari 2023 van kracht is. Demissionair staatsecretaris van infrastructuur en waterstaat Vivianne Heijnen zegt echter geen causaal verband te zien tussen het verbod en het dumpen van de cilinders. ‘De ontploffingen zijn niet het gevolg van het invoeren van het lachgasverbod, maar worden veroorzaakt doordat individuen handelen in strijd met wet- en regelgeving.’ Ze vindt dan ook niet dat de staat aansprakelijk gesteld kan worden voor de schade. De gemeenten zijn zelf verantwoordelijk, stelt ze.

Lokale heffing

Heijnen wijs erop dat gemeenten op basis van de Wet milieubeheer ter bestrijding van de kosten een heffing kunnen opleggen. ‘Dat gemeenten de extra kosten, die ontstaan zijn als gevolg van het in strijd met de wet- en regelgeving handelen van individuen, moeten doorberekenen, betreur ik ten zeerste, stelt zij in de beantwoording van de Kamervragen. ‘Echter is doorberekening van de extra kosten op basis van een lokale heffing de eerlijkste manier, omdat dit voorkomt dat inwoners uit gemeenten waar deze problematiek niet of nauwelijks speelt hieraan meebetalen.’

Een fooi

De afvalstoffensector is kwaad over het besluit tot niet-compenseren van de kosten. ‘Het kabinet onderschat de risico's en de financiële lasten die op onze leden drukken,’ stelt Boris van der Ham, voorzitter van de Vereniging Afvalbedrijven, ‘De afwezigheid van financiële steun dwingt onze leden de kosten door te berekenen aan gemeenten en aan MKB. Dit leidt tot een hogere afvalstoffenbelasting voor inwoners.’ Het kabinet trekt wel 450.000 euro uit voor innovatiepilots om cilinders uit het afval te halen. ‘Een mooi gebaar, maar feitelijk een fooi vergeleken met de werkelijk gemaakte kosten, stelt Henry Meijdam, voorzitter van de Nederlandse vereniging voor afval- en reinigingsdiensten (NVRD).

De afvalstoffensector dringt aan op een hoorzitting in de Tweede Kamer en een spoedoverleg met de verantwoordelijke bewindslieden ‘ter voorkoming van verdere escalatie’. Ze willen dat de Tweede Kamer wethouders en bedrijven hoort over de problematiek.