Afvaldumpkwestie: West Maas en Waal zit ‘op vinkentouw’

De gemeente West Maas en Waal maakt zich grote zorgen over stortingen van granuliet uit België in natuurplas Over de Maas. Vanavond onthult onderzoeksprogramma Zembla dat Rijkswaterstaat hier van hogerhand een vergunning voor heeft afgegeven, ondanks bezwaren van lagere ambtenaren.

Niet benaderd

‘Wij weten niet wat er vanavond wordt uitgezonden, want Zembla heeft ons niet benaderd voor de uitzending, we wisten er niets van’, reageert een gemeentewoordvoerder van West Maas en Waal op de vraag hoe de gemeente reageert op de vandaag al geopenbaarde onthullingen van Zembla over afvaldumping in de natuurplas Over de Maas. De plas ligt in het Land van Maas en Waal in Gelderland.

Op het vinkentouw
Wel kent de gemeente de open brief van het burgercollectief uit Dreumel dat zich grote zorgen maakt over wat er in de plas wordt gestort en de reactie daarop van Rijkswaterstaat. Eind vorig jaar heeft het burgercollectief de gemeente geattendeerd op de stortingen. ‘We hebben Rijkswaterstaat gevraagd of ze dat wilden controleren en die hebben dat gedaan. Vorige week kregen we de uitslag: de stortingen zijn niet schadelijk.’ Maar daar is de gemeente niet blij mee, zeker niet na de laatste nieuwsberichten. ‘We zijn erg alert en zitten op het vinkentouw’, aldus wethouder Ans Mol die gaat over de ontzandingen in Over de Maas. De woordvoerder wijst erop dat het nu eenmaal ‘de regels van Rijkswaterstaat’ zijn.

'Afval' of 'grond'?
Sinds de jaren tachtig wordt (schoon) zand gewonnen in Over de Maas voor woning- en wegenbouw. Voor natuurontwikkeling zou het volgens deskundigen goed zijn de plas te ‘verondiepen’. Bedoeling was dat alleen bagger en grond uit de directe omgeving in de plas terechtkwam, maar nu blijkt na onderzoek van het burgercollectief dat er ook vervuilde grond uit België is gestort. Ook blijkt uit de uitzending van Zembla dat de top van Rijkswaterstaat een vergunning heeft verleend aan Bontrup, een Amsterdams bouwstoffenbedrijf, om 100.000 ton granuliet te storten in de plas, ondanks bezwaren van lagere ambtenaren die deskundigen aanhalen die granuliet als ‘afval’ bestempelen en niet als ‘grond’.

Mogelijk ambtsmisdrijf
De NOS haalt een oud-milieuofficier van justitie aan die spreekt van een ‘economisch delict’ en een forensisch onderzoeker die het overrulen van de ambtenaren door de top een mogelijk ambtsmisdrijf noemt en adviseert om de Rijksrecherche ernaar te laten kijken. Bontrup en Rijkswaterstaat noemen granuliet overigens wel ‘grond’. De laatste heeft in december een storting van 500.000 ton granuliet in de plas door de eerste goedgekeurd.

'Landelijke regels toegepast'
De gemeente West Maas en Waal wijst erop dat Rijkswaterstaat weet dat de gemeente er niet blij mee is dat materiaal uit een ander land bij hen wordt gestort, terwijl gevolgen voor flora en fauna onbekend zijn. De gemeente bracht afgelopen zomer naar buiten dat ze bureau RPS de administratie van de grondstromen naar Over de Maas heeft laten onderzoeken. RPS heeft de administratie van 25 partijen grond onderzocht. Conclusie is dat de administratie van ontzander Over de Maas klopt. De landelijke regels worden toegepast. De vraag is wel of er voldoende wettelijke regels zijn voor het geven van toestemming. Met andere woorden: is het systeem waterdicht?

Nog geen gesprek
De gemeente maakt zich daar zorgen over en wil er daarom over in gesprek met Rijkswaterstaat en (toen staatssecretaris) minister Van Veldhoven. Intussen blijven de gemaakte afspraken met Over de Maas over de kwaliteit van de grond die wordt toegepast in het gebied ongewijzigd. In januari 2019 had de gemeenteraad wel al een voorbereidingsbesluit vastgesteld om ‘ongewenste ontwikkelingen uit te sluiten’. In het voorontwerp stond een verbod op het gebruik van baggerspecie (grootschalig grondverzet). De gemeentewoordvoerder laat nu weten dat na de zomer een uitnodiging is gestuurd naar de (toenmalige) staatssecretaris ‘om bij ons in West Maas en Waal te komen kijken’. ‘Tot op heden hebben wij geen reactie gehad.’ Ook heeft er nog geen gesprek tussen de drie plaatsgevonden.