‘Met spoed een juridisch houdbare oplossing nodig’

In korte tijd heeft de regering in het slepende stikstofdossier twee keer een juridische klap te verwerken gekregen. Woensdag kreeg Greenpeace grotendeels het gelijk aan haar zijde, in de bodemprocedure die de actiegroep voerde bij de rechtbank Den Haag. De rechters bevelen de staat om in 2030 het wettelijke stikstofdoel te halen, op straffe van een dwangsom.

Daarnaast oordeelde de Raad van State vlak voor kerst dat intern salderen toch niet zonder natuurvergunning mag. Hierdoor is er een tweede grote groep ondernemers en bedrijven ontstaan die met terugwerkende kracht illegaal bezig zijn.

Hieronder volgt een overzicht van eerste reacties.

Interprovinciaal Overleg (IPO):

⁠‘De Staat is door Greenpeace aangesproken op de noodzakelijke daling van de stikstofdepositie in stikstofgevoelige natuur. (...) De provincies hebben de wettelijke taak de natuur te herstellen en doen dat ook samen met het Rijk via maatregelen in het programma natuur. Voor voldoende (geborgd) natuurherstel is nog extra geld van het Rijk nodig. ⁠Daling van de stikstof en herstel van de natuur zijn beiden nodig om vergunningverlening weer op gang te brengen en Nederland van het slot te halen.’

Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG):

⁠‘De impact is afhankelijk van de maatregelen die het rijk en de provincies gaan nemen. (...) De VNG zet zich in voor maatregelen die uitvoerbaar zijn en van voldoende financiële ondersteuning zijn voorzien. Ook moet het pakket voldoende ruimte bieden voor gemeentelijke handelingsvrijheid. (...) 

De aanvullende regels voor het toepassen van intern salderen beperken ook de ruimte voor nieuwe vergunningen. Voor gemeenten raakt dit met name aan de mogelijkheden om ruimtelijk te ontwikkelen, zoals de woningbouwontwikkeling en het beheer en onderhoud van infrastructuur. De uitspraak zet onder andere het tempo waarmee de woningbouwopgave wordt uitgevoerd onder druk en raakt ook projecten met andere schadelijke gevolgen voor Natura 2000-gebieden, zoals geluidhinder. Het rijk, de provincies en de VNG gaan de komende tijd in beeld brengen wat de exacte gevolgen zijn van beide uitspraken.’

Unie van Waterschappen:

‘Eerder deze maand besloot de rechter al dat intern salderen niet meer mogelijk is zonder natuurvergunning. Deze wijzigingen beperken de mogelijkheden van waterschappen en kunnen gevolgen hebben voor de voortgang van projecten, zoals de uitvoering van Kaderrichtlijn Water (KRW)-maatregelen. Het is nog onduidelijk of de uitspraak in de Greenpeace-zaak soortgelijke gevolgen gaat hebben voor de projecten van de waterschappen. (...)

De Unie van Waterschappen ziet ook dat deze uitspraak het gebruik van elektrisch werken bij projecten noodzakelijker zal maken en daarmee ook de toch al hoge druk op het elektriciteitsnet verder wordt opgevoerd.’

LTO-voorzitter Ger Koopmans:

‘Ondanks de inspanningen van boeren en tuinders in de afgelopen jaren en de vrijwillige opkoopregelingen die op dit moment lopen, zullen de maatregelen die hiervoor nodig zijn een ongekende impact op de agrarische sector, de woningbouw en de totale Nederlandse economie hebben. De staat heeft gezegd dat de eis van Greenpeace voor 2025 onhaalbaar is. De rechter heeft dat bevestigd. Maar dat geldt ook voor de doelen van 2030. Daarom roepen wij de staat op in hoger beroep te gaan tegen deze uitspraak. En los daarvan toont deze uitspraak aan dat de absolute noodzaak aan de orde is om de huidige wet aan te passen.’

Gezamenlijk statement van VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu:

‘Er is met spoed een juridisch houdbare oplossing nodig, waarin emissies gegarandeerd naar beneden gaan. VNO-NCW, Bouwend Nederland, Natuurmonumenten en Natuur & Milieu zien gezamenlijk grote noodzaak tot versnelling. Daarom presenteerden zij eind vorig jaar gezamenlijk een pakket oplossingen voor de stikstofcrisis in een emissiereductieplan.

Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer heeft dit emissiereductieplan ondersteund en de minister opgeroepen dit volledig op te nemen in haar stikstofbeleid. De partijen vragen het kabinet om het voorgestelde maatregelenpakket zo snel mogelijk uit te voeren. Elke sector moet daaraan zijn eerlijke bijdrage leveren.’

Bouwend Nederland-voorzitter Arno Visser:

‘Hopelijk wordt nu eindelijk iedereen wakker geschud. Dit is de zoveelste stikstofuitspraak, het zoveelste bewijs van onvermogen het stikstofprobleem aan te pakken. Vertragen, afwachten, uitstellen: het probleem wordt alleen maar verergerd. Terwijl Nederland al jaren op een stikstofslot zit, gooide dit kabinet plannen in de prullenbak zonder alternatief. De politiek moet doen waarvoor de politiek is bedoeld: plannen maken en uitvoeren.’