Voedselraden geven inwoners een stem in de voedseltransitie

Inwoners moeten een stem hebben in de voedseltransitie, vindt Hilda Weges. Ze is voorzitter van Eetbaar Ede en een onderdeel daarvan is de Voedselraad Ede, waar ze ook voorzitter van is. Bij de gemeente Ede vindt ze een warm onthaal. ‘De wethouder verzoekt ons ook om zo kritisch mogelijk te zijn,’ aldus Hilda. Als lid van Voedselraden Nederland, een Community of Practice, helpt ze bij de oprichting en doorontwikkeling van lokale voedselraden.

In Ede zijn veel inwoners die willen dat het voedselsysteem verandert, zo zegt Hilda Weges. ‘Het huidige systeem is niet goed voor mens, dier en aarde. Veel supermarktvoedsel is ongezond, de productiewijzen moeten veel duurzamer en er wordt te veel voedsel weggegooid.’

Toch worden bezorgde inwoners amper betrokken bij beleidstrajecten, weet Hilda ook te vertellen. ‘Bij veel gemeentes is het lastig om binnen te komen.’ De gemeente Ede heeft de oprichting van een voedselraad juist actief gestimuleerd. ‘De inwoners moesten een stem krijgen. En de wethouder wil dat we hem goed bij de les houden.’ Het warme welkom van de Voedselraad Ede is niet verrassend. Ede profileert zich als ‘food-stad’. ‘De ambtenaren hebben daardoor een duidelijke opdracht,’ vertelt Hilda. ‘Ze moeten de beweging naar meer gezond en duurzaam voedsel in de gemeente gestalte zien te geven en daarbij kunnen ze onze kennis goed gebruiken.’

De Voedselraad Ede adviseert gevraagd en ongevraagd. Ongevraagd advies kwam er al over voedseleducatie, over stadslandbouw en korte ketens en over de horeca. En de groep is zeer divers: van boer tot initiatiefnemer van een stadstuin en van docent tot zorgprofessional. ‘Natuurlijk lopen binnen de Voedselraad de belangen uiteen, maar iedereen wil gezond, duurzaam en betaalbaar voedsel. Met dat doel kijken we naar belemmeringen, kansen en zeker ook naar innovatieve ideeën. Dat gaat heel goed. Ook onze Foodfloor avonden voor ons netwerk zijn steeds druk bezocht.’ Lukt het al om invloed uit te oefenen, op de regels, ruimtelijke ordening en subsidiestromen? ‘Soms,’ zegt Hilda. ‘Toen vorig jaar bleek dat er kinderen in Ede waren die niet ontbeten, hebben we dat samen met de gemeente goed opgepakt. Nu discussiëren we over voedseltuinen in de wijk. Onze doelen bereiken vraagt om pionieren en volharding.’

Amsterdam, Den Haag, Haarlem, Utrecht en Dordrecht; in steeds meer steden is een voedselraad actief of in oprichting. Ook de WUR ziet een rol voor voedselbeleidsnetwerken om de samenleving bij de voedseltransitie te betrekken. Dat sluit aan bij de internationale groei van het aantal Food Policy Councils. In Nederland zijn ze verenigd in Voedselraden Nederland, een Community of Practice die wordt ondersteund door het rijksprogramma DuurzaamDoor. Hilda is een van de kartrekkers. ‘We zorgen dat de community elkaar goed kan leren kennen, in een vertrouwelijke sfeer, zodat ze hun uitdagingen durven bespreken. En wellicht nemen we het voortouw voor een landelijke agenda. Gezond voedsel zou namelijk een basisvoorziening moeten worden. Voor zo’n voortrekkersrol hebben we wel een brede beweging nodig. We breiden graag uit met iedereen die zich wil committeren en actief mee wil gaan doen. En gemeenten en groepen die een voedselraad willen oprichten, helpen we natuurlijk graag op weg.’