Netwerk steunt pioniers in duurzame transities

Bij de gemeente Valkenswaard begon Geert-Jan van Schijndel ‘from scratch’ met een integraal duurzaamheidsbeleid. Hij bedacht een geheel eigen aanpak. Maar of het de beste aanpak is? ‘Geen idee. We zijn allemaal nog aan het pionieren.’ Geert-Jan is deelnemer aan een programma van DuurzaamDoor. Het Rijksprogramma inspireert en versterkt ambtenaren in hun rol om klimaat- en circulaire opgaves versneld te realiseren. Het biedt daarvoor ook een actief netwerk. ‘Door het netwerk krijg ik het vertrouwen dat ik op de goede weg zit.’

Als ambtenaar kun je een belangrijke rol spelen in de transitie. Met die overtuiging startte Geert-Jan van Schijndel vijf jaar geleden als beleidsmedewerker duurzaamheid bij zijn eigen gemeente Valkenswaard. ‘We hebben hier een fijn leven. Voor mijn kinderen en de gemeenschap wil ik dat behouden en daarvoor zet ik graag mijn tijd, energie en kennis in.’

Bij zijn entree was hij de enige ambtenaar op duurzaamheid. ‘Ik had niemand om mee te sparren. Binnen de Metropoolregio Eindhoven ben ik de collega’s van de 21 gemeenten gaan opzoeken om een netwerk te vormen.’ Geert-Jan was ook benieuwd naar ervaringen van collega’s elders in het land. ‘Zo kwam ik in contact met DuurzaamDoor. Zij bieden een netwerk van ambtenaren die werken aan transitieopgaves en aan de vraag hoe je de beweging met mensen organiseert. Heel waardevol.  Het vakgebied is nieuw, er is geen stappenplan. Veel ideeën heb ik dan ook ontwikkeld door te sparren met mensen uit het netwerk. Zo ontdekte ik bijvoorbeeld het 4C Veerkrachtmodel uit het boek ‘Klimaatwerkers’. Dit model visualiseert het pad dat ik graag wil bewandelen binnen de transitie. Alle kennis is al ergens aanwezig, dus zorg dat je je netwerk op orde hebt en houdt. Het maakt je werk gemakkelijker. Ik weet nu dat ik niet de enige ben die af en toe worstelt en dat mijn aanpak aansluit bij die van anderen. Dat geeft vertrouwen.’

Wat is dan die aanpak van Geert-Jan? Het startte met het maken van een duurzaamheidsvisie. Het lukte ook om duurzaamheid te koppelen aan de nieuwe toekomstvisie van Valkenswaard. En er is een campagne opgezet: Samen Valkenswaardig. ‘Het frame is hierbij belangrijk. We willen duurzaamheid positief insteken. De inwoners zijn trots op hun woonplaats, op het bloemencorso, op het verenigingsleven en op de ligging tussen natuurgebieden. Dat wil iedereen behouden en daar spelen we op in. Dit frame past bij mijn eigen motivatie. We willen mensen hiermee in het hart raken en in de actiestand krijgen.’

Intern moeten ook harten veroverd worden, en wel alle harten. ‘Duurzaamheid gaat alle afdelingen aan. Het sociaal domein vanwege energiearmoede, economie vanwege duurzame bedrijventerreinen en de gemeente zelf die de transitie samen met bewoners moet vormgeven en het goede voorbeeld moet geven.’ Daarom is een kernteam opgericht met enthousiaste themadragers die op missie gaan door de organisatie. Geert-Jan: ‘Je moet het thema op alle niveaus regelmatig terug laten komen. Iedereen staat ervoor open, maar door de vele eigen prioriteiten is het lastig de juiste focus te krijgen. Mijn motto is ‘van de waan van de dag naar waarde voor de toekomst’. Dat vraagt een andere mindset. En het vraagt tijd. Tijd die ik gelukkig krijg van mijn gemeente.’