Direct energie delen is ook met Energiewet nog niet mogelijk

Al zeven jaar wordt gewerkt aan de nieuwe Energiewet, die moet zorgen voor een ordening van de gas- en elektriciteitsmarkt die toegerust is op de energietransitie. De Energiewet voegt de oude Gaswet en de Elektriciteitswet 1998 samen, en neemt de nieuwste Europese regels mee. Een voorbeeld is het Clean Energy Package, dat nog onder de vorige Europese Commissie tot stand is gekomen. Maar de nieuwe wet moet ook één van de antwoorden zijn op de netcongestie.

Op dat punt moet de wet helderheid scheppen over onderwerpen als cable pooling (meerdere afnemers met samen één stroomaansluiting), het delen van stroom via een peer-to-peer-netwerk, en het direct delen van elektriciteit door huishoudens en ondernemers. Dit alles moet de druk op het stroomnet verlichten.

Het delen van energie

Al een jaar geleden dienden de Tweede Kamerleden Pieter Grinwins (CU) en Raoul Boucke (D66) bij het kabinet een motie in om uiterlijk 1 januari 2025 peer-to-peerlevering mogelijk te maken. De indieners noemden het voorbeeld van een huishouden dat zelfopgewekte zonne-energie aan de buren levert. Later dat jaar benadrukte de VNG in een aparte inbreng het belang hiervan. ‘Het mogelijk maken van energie delen levert (...) een belangrijke bijdrage aan het verlichten van netcongestie’, schreef de koepelorganisatie destijds. ‘Dit gaat alleen slagen als dat makkelijk en aantrekkelijk is voor onze inwoners en ondernemers.’

Maar de VNG krijgt nog niet alles wat ze wil, blijkt uit de uitgebreide beantwoording van schriftelijke vragen van Tweede Kamerleden door minister Jetten van Economische Zaken en Klimaat. 

Allereerst wordt peer-to-peer-levering inderdaad mogelijk. Een tussenpersoon koppelt dan een eindafnemer en een ‘actieve afnemer’ (een huishouden of ondernemer die zelf stroom produceert en over heeft). De memorie van toelichting op de wet zegt: ‘Een actieve afnemer kan bijvoorbeeld een huishouden met zonnepanelen zijn, dat op zonnige dagen elektriciteit invoedt op het systeem, of een industriële eindafnemer met een warmtekrachtkoppeling (WKK) of eigen zonnepark, die overtollige elektriciteit invoedt op het systeem.’

Cable pooling?

Ook komt er direct meer ruimte voor cable pooling. De Elektriciteitswet 1998 stond slechts toe dat windparken en zonneweides een stroomaansluiting deelden. 

Maar rechtstreeks energiedelen, zonder tussenpersoon en binnen vijftien minuten, wordt nog niet mogelijk. Pas eind december kwam in Brussel een akkoord tot stand over het Electricity Market Design. Het ministerie van Economische Zaken moet op basis hiervan een apart wetstraject starten om het directe energie delen vorm te geven. ‘Na publicatie van de definitieve teksten zal het implementatietraject starten’, schrijft minister Jetten. En over de duur: ‘In de Europese regelgeving is voor dit onderdeel een implementatietermijn van 24 maanden voorzien.’

Netbeheerders en hun gegevens

Een ander belangrijk punt voor gemeenten is dat ze straks gegevens over hun energieregio mogen krijgen van netbeheerders. Dit geeft hen meer inzicht in de lokale energiebehoeftes en dreigende netcongestie. Tot nog toe was dat wettelijk onmogelijk. In de nieuwe wet mogen netbeheerders, ‘zowel op eigen initiatief als op verzoek’, data openbaar maken. ‘Belangrijke voorwaarde is dat deze gegevens niet herleidbaar mogen zijn tot individuele natuurlijke personen of rechtspersonen’, schrijft Jetten. ‘Dit kan bijvoorbeeld door gegevens te aggregeren op het niveau van een onderstation of van een wijk in een gemeente. Voor de taken en doelen van decentrale overheden lijkt mij dat een goede optie, zonder dat privacygevoelige data gedeeld hoeven te worden en het AVG-regime gaat spelen.’