De groei van het aantal flexwoningen laat nog wachten

Gemiddeld vijfduizend. Zoveel verplaatsbare flexwoningen kwamen er in de beide jaren 2020 en 2021 bij, zo schreef minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting vorig jaar juni nog in een Kamerbrief. Dat jaarlijkse aantal moet drie keer zo groot worden, meldde hij toen. Maar dat is in 2022 allesbehalve gelukt, blijkt nu uit een nieuwe Kamerbrief waarin hij de balans opmaakt.

'In totaal zijn in 2022 circa 3.400 flexwoningen gerealiseerd', schrijft De Jonge op basis van cijfers van het Expertisecentrum Flexwonen. Gemeenten, woningbouwcorporaties en andere marktpartijen blijken nog steeds met vragen te zitten over de financiering van dit type woningen dat bedoeld is voor statushouders, studenten, starters, net gescheiden mensen en arbeidsmigranten. 

De business case rond krijgen

Een sluitende business case is er vooralsnog niet: vanwege de verplaatsingskosten én de financiële onzekerheid bij investeerders, omdat flexwoningen altijd tijdelijk worden geplaatst. De grootste hobbel die genomen moet worden, is het vinden van een geschikte locatie. Wel is met ingang van deze meimaand de aangekondigde financiële herplaatsingsgarantie geopend, in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en woningcorporatiekoepel Aedes.

Van die garantieregeling voor investeerders wordt bovendien een fysieke tegenhanger opgezet: het ministerie spreekt met Apeldoorn, Doetinchem, Almere en Goes over ontwikkellocaties in hun gemeenten waar overblijvende flexwoningen in geval van nood een uitwijkplaats kunnen krijgen.

Voor 2023 hoopt minister De Jonge op een inhaalslag. Er zijn harde plannen dit jaar voor twaalfduizend flex- en transformatiewoningen. Transformatiewoningen zijn voor bewoning gereedgemaakte panden die een andere functie hadden.

Een sprong naar voren

De sprong voorwaarts is onder andere mogelijk door een bestelling van het Rijksvastgoedbedrijf, nog zonder locaties te weten, van 2016 flexwoningen. Vanaf mei komt een aantal hiervan in Delft en Leeuwarden, maar niet alle huizen hebben al een bestemming. De gekozen types voldoen niet overal aan de lokale wensen. Dat betekent dat een deel van deze bestelde flexwoningen tijdelijk opgeslagen moet worden. Ook het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) mag gebruik maken van deze aangelegde voorraad aan verplaatsbare woningen.

Een andere grote order, voor achtduizend flexwoningen, heeft Aedes neergelegd bij 36 verschillende bouwbedrijven. Koepelvoorzitter Martin van Rijn heeft zijn handtekening gezet onder een raamovereenkomst met die marktpartijen, waarvan woningbouwcorporaties kunnen profiteren.

Nieuwe pot met geld

Kijkend naar de periode na 2023, hoopt De Jonge de bouw van allereerst tienduizend flexwoningen mogelijk te maken door een nieuwe pot met geld aan de gemeenten voor te leggen. In de nieuwe voorjaarsnota is 300 miljoen euro vrijgemaakt, waarvan de eerste tranche na de zomer beschikbaar komt.

Hoeveel woningen met dat geld realiteit kunnen worden, is deels af te lezen aan de eerdere stimuleringsregeling flex- en transformatiewoningen uit 2022. Deze regeling maakte met honderd miljoen ruim euro 8300 huizen mogelijk, schrijft de minister. Overigens komt deze maand ook opnieuw geld voor flexwoningen vrij uit de Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen.

Op locaties blijven jagen

Uiteindelijk is het doel van De Jonge dat eind 2024, over anderhalf jaar, 37.500 extra flexwoningen in Nederlandse gemeenten staan. Met geld alleen is dat niet haalbaar, suggereert de minister aan het eind van zijn brief. 'Te vaak nog breken partijen niet door locatiespecifieke uitdagingen heen. Van belang is daarom voor alle betrokkenen, ondanks de economische tegenwind, om actief te blijven ‘jagen’ om zo geschikte locaties te vinden of locaties geschikt te maken.'