Minister wil daling aantal sociale huurwoningen niet verbieden

Een initiatiefwetsvoorstel van PvdA, SP en GroenLinks met als uitgangspunt dat het aantal sociale huurwoningen in een gemeente niet mag dalen, kan niet rekenen op steun van minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO), zo blijkt uit de appreciatie van het wetsvoorstel, die hij naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Sloop

Met het initiatiefwetsvoorstel Wet voldoende betaalbare woningen, opgesteld in 2018, willen de drie Kamerfracties de Woningwet wijzigen. Gemeenten, huurdersorganisaties en woningcorporaties maken prestatieafspraken over nieuwbouw, betaalbaarheid, sloop, verkoop en toewijzing van sociale huurwoningen. De Woningwet stelt geen eisen aan die afspraken. De voorgestelde wijziging moet voorkomen dat prestatieafspraken ertoe leiden dat het aantal sociale huurwoningen in een gemeente daalt. Wel houdt het voorstel de mogelijkheid open dat de minister gemeenten gemotiveerd uitzondert.

Uitholling

Volgens de indieners is er sprake van 'een geleidelijke uitholling van de sociale huurvoorraad'. Ze stellen dat het aantal sociale-huurwoningen komende jaren afneemt met minstens 65.000 en mogelijk 300.000. Volgens CBS-cijfers is het aantal woningen in bezit van woningcorporaties sinds 2012 amper veranderd en zit op ongeveer 2.3 miljoen. Daaronder vallen overigens ook woningen met geliberaliseerde huurprijzen. Omdat het aantal inwoners van Nederland intussen wel gestegen is en ook het aantal alleenstaanden stijgt, zijn er steeds meer huishoudens die een sociale huurwoning nodig hebben om te wonen.

Flexibiliteit

De Jonge ziet hierin geen aanleiding het wetsvoorstel te steunen. 'Zo'n algemene norm beperkt de flexibiliteit voor lokale partijen en brengt (nog) meer complexiteit op de woningmarkt met zich mee', schrijft hij aan de Tweede Kamer. Dat zou kunnen leiden tot extra vertragingen. Hij wijst erop dat de afname van het aantal sociale huurwoningen 'lijkt te zijn gestopt'. Het aantal sociale huurwoningen is tussen 2018, toen het initiatiefvoorstel is opgesteld, en 2020 gestegen van 2.087.000 naar 2.097.000. (Volgens het CBS is er in Nederland geen eenduidige definitie van sociale-huurwoningen). De Jonge meent verder dat afschaffing van de verhuurderheffing corporaties meer middelen hebben om sociale huurwoningen te bouwen. Hij zal daarover afspraken maken met corporaties.

Doorstroming

De minister verwacht dat corporaties komende jaren meer middenhuurwoningen zullen bouwen. Daardoor zullen huurders met een inkomen boven de grens voor een sociale huurwoning doorstromen en komen er sociale huurwoningen vrij voor woningzoekenden met een lager inkomen. Hij wijst op kritiek van de Raad van State op het wetsvoorstel dat niet alleen de omvang van de huursector een probleem is, 'maar vooral ook het gebrek aan doorstroming van huishoudens die niet tot de doelgroep behoren.' De Jonge wil bovendien dat corporaties woningen aan huurders kunnen verkopen, wat niet altijd past bij het voornemen om het aantal sociale huurwoningen gelijk te houden, zo schat hij in.

Beleggers

De bouw van nieuwe woningen wordt, aldus de minister, soms gefinancierd door bestaand bezit te verkopen. Als daardoor tijdelijk de algemene norm niet gehaald zou worden, zou die nieuwbouw 'in het gedrang komen.' En verder zijn er corporaties die woningen aan beleggers verkopen in ruil voor grond voor nieuwbouw. Ook daarbij zou een algemene norm dwars kunnen liggen.

Wenselijk

De VNG liet al in 2018 weten dat ze tegen het wetsvoorstel is en vindt dat het aantal sociale huurwoningen in elke gemeente een lokale afweging moet blijven. Ze wijst daarbij op situaties waarin juist een afname van het aantal sociale huurwoningen wenselijk zou zijn. Er zijn lokale verschillen in de behoefte van sociale-huurwoningen, beamen de indieners, maar zij stellen daartegenover dat de tekorten die er praktisch overal zijn een algemene norm rechtvaardigen.