Controversieel

Er bestaan veel misverstanden rond controversieelverklaringen. Anders dan vaak wordt gedacht, gaat het niet om een vastomlijnd begrip. Controversieel is wat met meerderheid van stemmen tot controversieel wordt verklaard. De geschiedenis laat zien dat zo’n verklaring vaak een politieke achtergrond heeft. Soms zijn partijen gewoon tegen een wetsvoorstel. Een politieke situatie waarin een voorstel controversieel kan worden verklaard, komt ze dan goed uit.

Een vergelijkbare terminologische vaagheid doet zich voor als de koningin de demissionaire ministers verzoekt ‘om te doen wat in het belang is van het land’. Een rekbaar begrip. Toen ik zelf demissionair minister was, heb ik bepaalde wetsvoorstellen gewoon naar de Tweede Kamer gestuurd. Dat vond ik toen namelijk in het belang van het land. Een en ander neemt niet weg dat controversieelverklaringen zinnig kunnen zijn. De Tweede Kamer heeft het laatste woord, altijd. Het parlement moet in het uiterste geval een minister naar huis kunnen sturen. Bij een demissionair minister kan dat niet. Vandaar dat het goed is om rond bepaalde onderwerpen de politieke besluitvorming even uit te stellen.

Gelukkig heeft de Eerste Kamer de Crisis- en herstelwet niet controversieel verklaard. Deze belangrijke wet, al goedgekeurd door de Tweede Kamer, zal volgens planning op 16 maart worden behandeld. Een meerderheid in de Senaat vindt de wet terecht te belangrijk om hem van de agenda af te voeren. Er is namelijk geen tijd te verliezen. Door de Crisis- en herstelwet worden grote bouw- en infraprojecten versneld en naar voren gehaald om de werkgelegenheid en de economie te bevorderen. Dat is hard nodig.

Helaas is de Deltawet van de Commissie Veerman wél controversieel verklaard. Deze wet, bedoeld om Nederland – kort samengevat – klimaatveranderingsproof te maken, zou discutabel zijn omdat er fouten zitten in de onderliggende gegevens van klimaatpanel IPCC. Een onzinnige redenering. Fouten zijn niet goed te praten, maar zelfs mét fouten blijft de conclusie overeind dat dijkversterking nodig is en dat de Nederlandse waterinfrastructuur moet worden aangepakt. Het is van groot belang dat de uitvoering van de Deltawet doorgaat. Hier riekt het uitstel van de wetsbehandeling naar politieke manoeuvres. In feite wordt de politieke situatie oneigenlijk gebruikt om behandeling van een essentieel wetsvoorstel op de lange baan te schuiven.

Als mocht blijken dat in de IPCC-aannamen cruciale fouten zitten, dan is dat ernstig, maar geen reden voor uitstel van de Deltawet. Op grond van voortschrijdend inzicht of verbeterde toekomstramingen kunnen immers later altijd nog de veiligheidsnormen worden aangepast. Dat kan ook best qua planning, want het uitvoerende werk van de Deltawet volgt pas vanaf 2020. Het is doodzonde om de planning nu al stil te leggen.

Nederland moet in staat van paraatheid worden gebracht voor de grote uitdagingen van de 21e eeuw, of het nu gaat om klimaatverandering, de betaalbaarheid van de AOW, de vastgelopen woningmarkt of de verstopte infrastructuur. Het volgende kabinet zal echt moeten doorpakken. Ook in moeilijke dossiers. Of dat gaat lukken, is nog maar de vraag. Opiniepeilingen laten een tot nu toe ongekende versplintering van het politieke landschap zien. Ik hoop dat er na 9 juni een kabinet aantreedt dat alle controversiële dossiers daadkrachtig te lijf gaat.

Ed Nijpels
voorzitter NLingenieurs, brancheorganisatie van advies-, management- en ingenieursbureaus