Woonprogramma en woonzorgvisie: de beoogde ordening

Gemeenten moeten voor 1 januari 2024 een actueel woonprogramma hebben. Vanuit onze praktijk nemen we u de komende tijd mee bij de lokale en regionale uitwerking. In dit artikel meer over de voorgenomen ordening.

Het duizelt. Na de Nationale Woon- en Bouwagenda, provinciale prestatieafspraken en regionale woondeals is het nu tijd voor lokale woon- en woonzorgvisies. Voor 1 januari 2024 moeten gemeenten beschikken over een actueel woonprogramma. Geleidelijk wordt duidelijk waaraan dit programma (en daarbinnen de woonzorgvisie) moet voldoen. Companen zit dicht op het vuur.

Verbreding van aandachtsgroepen

In de Wet Regie op de Volkshuisvesting (consultatieversie aanvankelijk in november, inmiddels januari 2023 verwacht) wordt opgenomen dat elke gemeente een woonprogramma (omgevingsprogramma Wonen) moet maken. In dit woonprogramma gaat de gemeente in op het woningbouwprogramma, betaalbaarheid, verduurzaming en leefbaarheid. Maar ook (verplicht) op de huisvesting van aandachtsgroepen en op de zorg- en ondersteuningsbehoefte in relatie tot wonen. Dit laatste heet inmiddels in de volksmond de woonzorgvisie. Daarbij wordt breder naar aandachtsgroepen gekeken dan in de traditionele woonzorgvisie. Er moet aandacht zijn voor uitstromers uit zorginstellingen, mensen met een beperking, en ouderen met een zorgvraag. Daarnaast ook voor arbeidsmigranten, woonwagenbewoners, ex-gedetineerden, studenten, statushouders, sociaal en medisch urgenten, en (dreigend) dakloze mensen.

Schematische weergave lokaal woonprogramma en regionale woonzorgvisie vanaf 2024

Ander perspectief en procesinrichting

Deze verbreding van aandachtsgroepen brengt ook andere partijen aan tafel. In het proces om te komen tot een woonzorgvisie zijn corporaties, zorg- en welzijnsinstellingen logische partners. Daar komen nu werkgeversorganisaties (arbeidsmigranten), woonwagengemeenschap, daklozenopvang etc. bij. Dit stelt eisen aan de procesinrichting. In de woonzorgvisies die we nu begeleiden zien we dat het gesprek hierdoor meer naar een praktisch niveau gaat. Op welke plekken moeten we wat organiseren? We gaan met de kaart op tafel op zoek naar kansrijke ontwikkelmogelijkheden. Essentieel is dat de verschillende perspectieven en belangen van partijen steeds scherp boven tafel komen. Dan helpt het dat we de talen van de verschillende organisaties kennen en spreken.

‘Fair share’ regionale opgaveverdeling

Naast het lokale woonprogramma met woonzorgvisie, komt er ook een regionale woonzorgvisie. Deze visie is gericht op het verdeelvraagstuk binnen de regio. Hoe zorgen we ervoor dat in verschillende delen van de regio een ‘eerlijk deel’ van de opgave terechtkomt? Dit is van belang voor behoud van veerkracht en draagkracht in wijken; juist in de kwetsbaarste wijken in een regio. In Overijssel en de Groene Metropoolregio zijn we betrokken bij opdrachten en pilots om de regionale woonzorgvisies in te vullen. Dit doen we samen met de gemeenten, provincie, VNG en de ministeries.