Wonen en Zorg: van systeemwereld naar leefwereld

Gemeenten, corporaties, zorginstellingen en zorgkantoren hebben behoefte aan een sluitende aanpak die langer zelfstandig wonen mogelijk maakt, langs de weg van meer maatwerk en minder kosten. Hiervoor is een beweging nodig van de systeemwereld van instituten naar de leefwereld van mensen.

Martin Bleijenburg – programmaleider van de CorporatieNL-leergang ‘Het wonen van morgen’ – licht een tipje van de sluier op hoe je naar deze leefwereld toe werkt.

We hanteren de volgende prioriteiten-top-9 om de beweging van systeem- naar leefwereld mogelijk te maken:

1. Redeneer vanuit de klant en neem zijn vraag als uitgangspunt.
2. Formuleer een gezamenlijke visie en strategie met je ketenpartners.
3. Leg focus op de (te ontwikkelen) diensten in plaats van op de belangen van de instellingen.
4. Neem gezamenlijk verantwoordelijkheid en durf van daaruit risico’s te nemen.
5. In de samenwerking ligt de nadruk meer op de relatie en het vertrouwen dan op het systeem. Het systeem is volgend en ondersteunend. Voorbeelden van relationele waarden: geef het goede voorbeeld, gun elkaar je rol: grote aanbieder gunt kleintjes ook de niche.
6. Legitimeer je handelen: waarom lever je welk maatwerk? Leg uit hoe een dienst tot stand komt, pas dan kun je mensen meenemen en draagvlak creëren.
7. Regie: het wordt vaak vanzelfsprekend gevonden dat de gemeente de regierol vervult. Regie betekent soms ook even op je handen zitten en de ‘marktpartijen’ het initiatief gunnen. Spreek een duidelijke rolverdeling af, zoals bijvoorbeeld: de gemeente is trekker van de vraaganalyse, de overige ketenpartners zijn dat voor de matching van het aanbod met de vraag, waaronder productontwikkeling en innovatie.
8. Verbinden van het sociale en fysieke domein, een gedeelde visie op zowel wonen als welzijn en zorg.
9. Zorgkantoor: het is in ieders belang dat geldstromen van financiers op elkaar worden afgestemd. Daarom is het essentieel dat het zorgkantoor/de zorgverzekeraar óók als gesprekspartner aan tafel komt.

Als men gezamenlijk verantwoordelijkheid neemt voor bovenstaande prioriteiten, dan ligt er een essentiële basis om langer zelfstandig wonen mogelijk te maken. Maak daarbij telkens zichtbaar welke meerwaarde een initiatief heeft met behulp van de driehoek van vertrouwen: de bewijslast voor het belang van deelnemen aan samenwerking rondom Wonen en Zorg kan schematisch worden weergegeven met onderstaande driehoek. Betrokkenheid/participatie, Rendement en Legitimiteit, waarbij vertrouwen de kernwaarde vormt: 

1. Betrokkenheid/participatie: de samenwerking vergroot de kans op deelname van de klant aan (sociale) activering.
2. Rendement: de samenwerking leidt enerzijds tot kostenbeheersing en anderzijds tot maatschappelijke meerwaarde. Voorbeeld: je kunt een ingrijpende en relatief dure uithuiszetting voorkomen door vroegtijdig in te zetten op relatief voordelige ondersteuning bij financiën, wat leidt tot meer rust en toekomstperspectief in een huishouden.
3. Legitimiteit: de samenwerking scoort positief op de meetlat van rechtvaardigheid en gelijke behandeling.

Meer informatie is te vinden op de website van CorporatieNL of bij Martin Bleijenburg.