10 trends voor woningmarkt en leefomgeving 2022

Nu moet het gebeuren op de woningmarkt.
Een nieuw kabinet met een voor de woningmarkt beloftevol regeerakkoord: ‘omzien en vooruitzien’. Dat is het vertrekpunt om in 2022 echte stappen te verwachten. Woningnood, klimaatopgaven, extra inzet op (sociale en fysieke) infrastructuur, en aandacht voor het sociaal domein. Er is groot onderhoud nodig. Om het ‘omzien en vooruitzien’ te voeden, nemen we u graag mee in de 10 trends die bij dat onderhoud zeker terug komen.

• Afgehaakt Nederland. De samenleving versnippert. Geograaf Josse de Voogd analyseert dit in zijn Atlas van afgehaakt Nederland. In sommige wijken en regio’s concentreert zich de gevestigde orde, elders mensen die afhaken. De groeiende onvrede van afhakers uit zich in opstootjes. Opstootjes worden rellen worden opstand. De revival van de volkshuisvesting biedt hoop. Volkshuisvesting stond immers voor rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid. Een revival brengt buitenstaanders en gevestigden samen.
   
• Volkshuisvesting in de lift. Met het nieuwe kabinet komt er ruimte voor corporaties om te investeren. Deze uitdaging gaat verder dan stenen. Woningcorporaties oriënteren zich op wat de samenleving nodig heeft en van hen verwacht. Zij zitten weer voor op de bok; de plek waar zij thuishoren.
   
• Overheid van woningmarktregie naar -gezag.  De overheid erkent dat haar rol verder gaat dan enkel regie op de woningmarkt. De investeringsagenda van het nieuwe kabinet is daarin een eerste stap, met lokaal een herwaardering van maatschappelijk grondbeleid. Stap twee wordt de normstellende overheid: wat vindt zij (on)wenselijk en (on)rechtvaardig? De overheid moet stelling durven nemen tegen verstoorde verhoudingen op de woningmarkt: de woning als eerste levensbehoefte in plaats van vermogenscumulator. Zij herwint haar gezag als zij daarnaar handelt. “Practice what you preach!”
   
• Nivelleringsparadox. Waar we aan de ene kant een groeiende tweedeling zien, zien we aan de andere kant dat de spanning op de woningmarkt zich als een olievlek spreidt over Nederland. Krimpgebieden bestaan opeens niet meer. Prijsstijgingen zijn het hoogst in de regio. Dit vraagt wijsheid van (nieuwe) gemeenteraden bij hun inzet tussen de actuele nood en toekomstige onzekerheid over groei.
   
• Ruimte voor wonen? De woningmarktdruk voedt de roep om overal te bouwen, ook in weilanden. Tegelijkertijd zwelt een tegengeluid aan. Er is toch “ruimte zat in de stad”? Nuance in de discussie ontbreekt. Maar wat vindt de normstellende overheid: heeft zij een duidelijke visie op de inrichting van Nederland; en dat in relatie tot bereikbaarheid, zeespiegelstijging, gezondheid, groen in en om de stad, leegkomend agrarisch vastgoed, en de energieopgave?
   
• Urgentie dwingt tot actie. De urgentie om de woningnood aan te pakken is duidelijk. De inkt van regio- en woondeals is droog. De Wbi-aanvragen zijn gehonoreerd. Nu moeten we aan de slag met de uitvoering. Dat vraagt snelle slagen om de eerste nood te ledigen. Flexconcepten winnen aan populariteit. Procedures gaan in de versnelling.
   
• Wonen en arbeid een cruciaal koppel. De arbeids- en woningmarkt zijn sterk verweven met elkaar. Thuiswerken of regionale personeelstekorten sturen de woningbouwambities. Tekort aan arbeidskrachten in de bouw remt de realisatie van bouwambities. De arbeidsmarkt moet dan ook een plek krijgen in alle woningmarktaanpakken, landelijk, provinciaal en lokaal.
   
• Dreigende energiearmoede. Stappen zijn nodig voor energetische verbetering van de bestaande woningvoorraad. Corporaties zetten stappen in hun portefeuillestrategie. Gemeenten maken warmteplannen. En voor woningeigenaren is energetische verbetering in toenemende mate sexy, door zorgen over het klimaat, gestegen energieprijzen, en extra investeringsmogelijkheden vanuit banken.
   
• Woningzoekers verlaten de gebaande paden. Gedwongen door de druk op de woningmarkt maken woningzoekers nieuwe keuzes. Woningdelen of -splitsen, wooncollectieven, generaties die samen kopen en wonen. De creativiteit groeit, ook aan de kant van aanbieders.
   
• Omzien naar elkaar. Langer thuis wonen en een inclusieve samenleving zijn de ambitie. Hoewel de samenleving niet altijd zo ‘lief’ is, zien we tendensen naar meer omzien naar elkaar. Mensen helpen elkaar. Opbouwwerk is weer hot. 27 januari biedt het congres van “Nimby naar Wimby” van Zorgsaamwonen samen met Companen, Valente en Pameijer een inkijk in deze trend.