‘CDA moet niet morrelen aan noodzakelijke fusie in het Gooi’

Het Gooi is niet gediend met het beproeven van allerlei bestuurlijke vormen en modellen van intergemeentelijke samenwerking als het Finse gastheermodel. Dat stelt Wolter Lemstra, voorzitter van de commissie van wijzen ingesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken voor een advies over herindeling in het Gooi. Lemstra was eerder senator voor het CDA, topambtenaar en burgemeester van Hengelo en Leiden.

‘Wij kiezen voor fusie van Bussum, Muiden, Naarden en Weesp. Dat leidt tot een gemeente van 72 duizend inwoners die minimaal vijftien jaar stand kan houden en stevig in de bus kan blazen in de regio. Vergeet niet dat het Gooi ligt tussen mastodonten als Utrecht, Amersfoort, Amsterdam en Almere. Een fusie van alleen Muiden, Naarden en Weesp is te smal.’ Voor het beproeven van samenwerkingsvarianten zijn de infrastructurele problemen in de regio te groot, concludeert Lemstra.

Doe-taken

Gesprekken op de ministeries van Vrom en Verkeer en Waterstaat hebben de commissie-Lemstra ervan overtuigd dat de gemeenten, zeker zwakke broeders als Muiden en Weesp, niet in staat zijn om alle bestuurlijke opgaven om de weg- en waterstructuur aan te passen aan de ambities zoals die zijn vastgelegd in het programma Randstad Urgent van de ministers Cramer (Vrom, PvdA) en Eurlings (Verkeer en Waterstaat, CDA). Herindelen dus, in het belang van het oplossen van regionale problemen.

‘Als je al die majeure rijksbeslissingen moet vertalen naar zoveel gemeentelijke bestemmingsplannen, gebeurt de uitvoering te gefragmenteerd. Deze gemeenten zijn goed in doe-taken als vuilophaal, onderwijs en GGD, maar niet in dit soort ontwikkeltaken. Een gemeente als Muiden moet nu al jaarlijks voor zes tot acht ton euro aan externe expertise inhuren.’

Lemstra vindt dat het parlement, en met name het CDA, dat liefst geen herindelingen tegen de wens van gemeenten wil, niet moet morrelen aan de voorgestelde fusie. ‘De gemeenten zijn daarmee niet geholpen.’ Als deze boodschap van de commissie wordt miskend, houdt Lemstra het parlement verantwoordelijk voor het niet-oplossen van de infrastructurele problemen in het Gooi. ‘Als dit voorstel niet door de Tweede Kamer komt, doe je niet alleen geweld aan de kwaliteit van het bestuur. Ook de burger wordt tekort gedaan, want die is er niet mee geholpen als de knelpunten in deze regio niet worden aangepakt.’

4 jaar fusieperikelen in het Gooi

• Uit bestuurskrachtonderzoek in 2005 blijkt dat Weesp matig en Muiden onvoldoende scoort terwijl Bussum en Naarden een voldoende halen. Een fusie van Muiden en Weesp ligt voor de hand, een fusie met daarbij Bussum en Naarden zou krachtiger zijn

   

• Na de raadsverkiezingen van 2006 start de provincie de wettelijke herindelingsprocedure nadat alle Gooigemeenten bereid zijn te discussiëren over hun bestuurlijke toekomst

   

• In 2007 stellen Gedeputeerde Staten samenvoeging van Bussum, Muiden, Naarden en Weesp tot één gemeente voor

   

• Op 11 februari 2008 keuren Gedeputeerde Staten (inclusief het CDA) dit fusievoorstel goed

   

• Noord-Holland adviseert in juni 2008 staatssecretaris Bijleveld (CDA) om Bussum, Muiden, Naarden en Weesp samen te voegen

   

• Omdat Bussum tegen is, schakelt Bijleveld in oktober 2008 een commissie van wijzen in, met als voorzitter de CDA’er Lemstra

   

• De commissie-Lemstra oordeelt (maart 2009) dat Noord-Holland correct heeft gehandeld en adviseert de fusie van Bussum, Muiden, Naarden en Weesp. De staatssecretaris neemt dit advies over.

   

CDA-fractie wil bedenktijd

Net als twaalf maanden geleden de provincie oordeelt de commissie-Lemstra dat Bussum, Muiden, Naarden en Weesp moeten fuseren, maar de CDA-Tweede Kamerfractie wil nog meer bedenktijd. Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Ank Bijleveld (CDA) reageerde per ommegaande op het rapport van de commissie-Lemstra over de bestuurlijke toekomst in het Gooi. Zij dient een voorstel in bij de Kamer om Bussum, Muiden, Naarden en Weesp per 1 januari 2011 te laten fuseren, zoals Lemstra adviseert.

CDA-Kamerlid Eddy Bilder, die bij de presentatie van het rapport van zijn partijgenoot Lemstra was, heeft niet zoveel haast als de CDA-staatssecretaris. ‘Wij maken onze eigen afweging. Wij zijn geen stempelmachine en zijn vooral benieuwd hoe Bussum reageert.’ Bussum verwondert zich over het advies van Lemstra. De gemeente is tegen de fusie en vraagt zich af of een gemeente die over voldoende bestuurskracht beschikt tegen haar zin tot fusie kan worden gedwongen.

Finse model

Bilder wil daarom naar alternatieven als het Finse model van de gastheergemeente en andere vormen van bestuurlijke en ambtelijke samenwerking kijken - waarmee de commissie van wijzen juist korte metten maakt. ‘Lemstra gaat hiermee wel erg kort door de bocht’, aldus Bilder. Het CDA-Kamerlid wil onderzoeken of het Finse model, dat in Finland ten grave is gedragen, toch een oplossing biedt. Ook wil hij net als Bussum onderzoeken of taakdifferentiatie soelaas kan bieden.

Bilder erkent dat de boodschap is overgekomen dat de Gooigemeenten niet in staat zijn om de grote infrastructurele knelpunten tussen Amsterdam, Almere, Utrecht en Amersfoort op te lossen. ‘Maar ik wil kijken of het deze oplossing moet zijn dat Bussum de zelfstandigheid moet opgeven omdat Muiden en Weesp een groot bestuurlijk probleem hebben.’