CDA aan het roer in waterschappen

De helft van de waterschappen heeft twintig dagen na de vaststelling van de verkiezingsuitslag een nieuw college. Het CDA zit vrijwel overal in het dagelijks bestuur, winnaar Water Natuurlijk niet.

De zogeheten groene partijen, voor de gelegenheid verenigd in Water Natuurlijk, vallen onder andere buiten de boot in Zeeland. Zowel bij waterschap Zeeuwse Eilanden, als het waterschap Zeeuws-Vlaanderen maakt de partij de komende vier jaar geen deel uit van het dagelijks bestuur. Ook in waterschap Brabantse Delta is Water Natuurlijk - nipt tweede na het CDA - in de oppositiebankjes beland en moet de partij toezien hoe de landbouwlobby het voor het zeggen krijgt in de regio Breda.

Wat opvalt bij de inventarisatie van de voorlopig gevormde colleges, is dat het CDA vrijwel in alle waterschappen is vertegenwoordigd in het dagelijks bestuur. Tot dusver ontbreken de christendemocraten alleen in waterschap Noorderzijlvest.

Continuïteit

De procedures om tot een nieuw college te komen verschillen sterk. Soms waren het de lijsttrekkers die samen de klus klaarden, in andere gevallen was het de lijsttrekker van de grootste partij en in bijna de helft van de schappen werd een (in-)formateur van buiten aangetrokken - meestal een oud-burgemeester. Soms ook leidde een zittend heemraad de besprekingen. In waterschap Schieland en Krimpenerwaard mocht de geborgde, ongekozen Kamer van Koophandel de formatie trekken.

De eerste keer dat politieke partijen mochten deelnemen aan de waterschapverkiezingen leidt vrijwel nergens tot compleet nieuwe besturen. In de meeste waterschappen waar inmiddels coalities zijn gesmeed, staan tegenover drie nieuwkomers twee collegeleden die de afgelopen vier jaar ook in het dagelijks bestuur zaten. In veel gevallen is daar omwille van de continuïteit bewust voor gekozen.

Zo zijn de voorgedragen collegeleden voor waterschap Aa en Maas ‘oude bekenden’. Zowel de kandidaten Ernest de Groot als Jan Keijzers en Piet Beltman hadden afgelopen periode al zitting in het dagelijks bestuur. Francien van de Ven-Van Lee was afgelopen periode al lid van het algemeen bestuur van het waterschap. Vooralsnog gaat alleen in De Dommel een volledig nieuwe club heemraden aan de slag.

Burgerparticipatie

Veel coalities kiezen als speerpunt van beleid voor het beheersen van de kosten de komende vier jaar: in principe de belastingen niet verder laten stijgen dan de inflatie. In nogal wat collegeprogramma’s is er tevens de nodige aandacht voor burgerparticipatie. Geschrokken door de lage opkomst bij de verkiezingen - slechts een kwart van de kiesgerechtigden nam de moeite te stemmen - willen veel waterschappen investeren in betere contacten met de inwoners.

Zo ook in waterschap De Dommel, waar de stembusopkomst met 20 procent bijzonder laag was. ‘Burgers mogen deel uitmaken van adviescommissies. Tot nu toe was dat alleen voorbehouden aan leden van het algemeen bestuur. Voortaan mag de helft van de commissies uit burgers bestaan’, zegt formateur Jan van Homelen, oudburgemeester van Boxtel.

Regge en Dinkel het eerste klaar

Het waterschap Regge en Dinkel had zijn college medio december helemaal rond. Niet alleen lag er toen een door alle partijen gesteund bestuursakkoord, ook waren de namen bekend van alle leden van het dagelijks bestuur.

Veel blijft bij Regge en Dinkel bij het oude, want er treedt slechts één nieuwkomer toe tot het dagelijks bestuur. Dat is CDA’er Wim Stegeman, oud-wethouder van de gemeente Rijssen-Holten. Verder blijven de zittende bestuursleden van de categorieën Landbouw (Henk Holterman) en Bedrijven (Jaap Hos) op hun post. Harm Meek zat al in het dagelijks bestuur namens de ingezetenen, en zet nu zijn pet op van Water Natuurlijk. Watergraaf Stefan Kuks trad bij Regge en Dinkel op als informateur. Het CDA, de grootste partij, zorgde vervolgens voor een formateur in de persoon van burgemeester Jos Houben van Barneveld. Bij het ter perse gaan van dit nummer waren dertien waterschappen er volledig uit, drie goeddeels.

De rest verwacht kort na de jaarwisseling de colleges te kunnen presenteren. Het lijkt erop dat alle waterschappen voor 8 januari klaar zijn, de datum die de wet voorschrijft. In schappen die er dan nog niet uit zijn, rest de dijkgraaf niets anders dan tijdelijk alleen het dagelijks bestuur te vormen.

Mannenbolwerk

Behalve een boerenbolwerk blijft de oudste democratische bestuurslaag van ons land ook een door mannen bevolkte wereld. Van de 59 kandidaten die tot dusver officieel bekend zijn, zijn er 44 mannen en 15 vrouwen. Geheel vrouwloos zijn de colleges van Regge en Dinkel en Reest en Wieden.