Bodemenergie en de Wcw

Op 19 juni jl. is het Wetsvoorstel voor de Wet collectieve warmte (Wcw) door de ministerraad ingediend bij de Tweede Kamer. Er wordt beoogd om de wet op 1 januari 2025 in werking te laten treden, waardoor er op die datum veel zal veranderen voor gemeenten, warmtebedrijven en woning-/gebouweigenaren die aangesloten zijn op een warmtenet. Met welke veranderingen moet de bodemenergiebranche rekening houden? We vragen het aan Willem Bastein, bestuurslid en lid van de juridische werkgroep bij Branchevereniging Bodemenergie.

Bodemenergie en warmtenetten

Bodemenergie wordt ingezet als duurzame bron en/of seizoensopslag van warmte en koude voor warmtepompen én warmtenetten. Bij een collectief systeem zoals een warmtenet, wordt de warmte via leidingen onder de grond geleverd aan meerdere woningen, gebouwen, straten of volledige woonwijken die op het warmtenet zijn aangesloten. De eigenaar/bewoner gaat een leveringscontract aan met de warmteleverancier. Dit is nu al zo geregeld in de Warmtewet.

Warmtewet wordt Wcw

De bestaande Warmtewet past niet meer bij het toenemend belang van collectieve warmtesystemen in de energievoorziening van gebouwen. Het wetsvoorstel Wcw biedt een geactualiseerd en toekomstbestendig kader voor de ontwikkeling van nieuwe warmtenetten, waarin marktordening, tariefregulering, verduurzaming en leveringszekerheid centraal staan. De vier doelen waar de Wcw op gericht is, zijn*:

1. Het vergroten van publieke sturing op (realisatie en exploitatie) collectieve warmte
2. Het ontwikkelen van emissievrije collectieve warmtevoorzieningen in 2050
3. Het introduceren van transparante en kostengebaseerde tariefregulering
4. Een betere waarborg voor leveringszekerheid en consumentenbescherming

* Bron: Rijksoverheid

Wcw en bodemenergie

Willem Bastein vertelt: “Vooral voor opdrachtgevers, exploitanten en eigenaren van collectieve warmtesystemen is de Wcw van belang, en daarmee eigenlijk voor de gehele sector.  Bodemenergiesystemen die onderdeel zijn van een collectief systeem waarmee je warmte levert aan consumenten, vallen nu al onder de Warmtewet. Die systemen gaan straks onder de Wcw vallen. De Wcw is bedoeld om over een aantal zaken rondom de levering van duurzame warmte meer duidelijkheid te bieden. Maar meer duidelijkheid betekent helaas soms ook: meer regels.”

Wat zijn de belangrijkste bepalingen van de Wcw, die van invloed zijn op de bodemenergiebranche?
“Voor gebouweigenaren met een eigen bodemenergiesysteem verandert er sowieso niets, omdat zij geen warmte afnemen van een warmteleverancier. Ook als je een kantoor hebt met een eigen systeem, valt dit niet onder de Warmtewet. Maar als dat systeem voor de hele wijk is, wel. Binnenkort valt dit dus onder de Wcw. Het is belangrijk je te realiseren dat de bepalingen, die zijn opgenomen in de Wcw, doorwerken in de gehele keten. Zo gelden er bijvoorbeeld maximumtarieven voor warmte.”

Hoe verhoudt de Wcw zich tot bestaande regelgeving op het gebied van bodemenergie?
“Je hebt nu natuurlijk al de Warmtewet. Daarin staan een aantal dingen die niet logisch zijn  voor lage-temperatuursystemen. Deze worden in de Wcw aangepast. In de toekomst wordt er een enorme toename van het aantal lage-temperatuursystemen voorzien, en daarmee dus van bodemenergie, doordat de behoefte aan opslag van warmte en koude een vlucht gaat nemen. De nieuwe wet sluit hier beter bij aan.

De allergrootste wetswijziging die eraan komt, is echter dat het eigendom van een collectief warmtesysteem voor meer dan de helft in publieke handen moet zijn. Dit geldt vanaf 1.500 aansluitingen en voor het gehele warmtenet. Dat geldt op termijn ook bij de bestaande warmtenetten.”

Geldt dat dan ook voor een bodemenergiesysteem dat bij een warmtenet hoort?
“Dat is afhankelijk van waar je knip precies legt. Voer voor juristen!”

Hoe beïnvloedt de Wcw de vergunningverlening en het toezicht op bodemenergiesystemen?  
“Met name de definities zullen er her en der duidelijker moeten worden om aan te geven of een dienst wel of niet onder de Wcw valt. Sowieso vallen de aanleg en het gebruik van bodemenergie daarmee ook nog steeds onder de andere bestaande wetgeving zoals  het Besluit Activiteit Leefomgeving. De meldingsplicht, vergunningsplicht en de meet- en registratieplicht verandert niet door de Wet Collectieve Warmte.”

Welke kansen zie je voor bodemenergiesystemen onder de nieuwe Wcw?
“Voor bodemenergie zie ik een heel grote en belangrijke kans, omdat in de Wcw ook een verduurzamingsopgave voor warmtenetten zit. Zo’n verduurzamingsopgave kan eigenlijk alleen maar met behulp van seizoensopslag van warmte en koude. Dus daar komt bodemenergie direct om de hoek kijken! De Wcw, verduurzaming, seizoensopslag … het hangt allemaal met elkaar samen.”

Wat zou je collega’s nog willen meegeven?
“Op de website van de Rijksoverheid vind je alle informatie over de Wcw bij elkaar. Dit is vrij uitgebreid. Ook op de website van het NPLW vind je veel informatie, die is wat beknopter. Na het aannemen van de Wcw door de ministerraad ligt het wetsvoorstel op dit moment bij de Tweede Kamer. Er zijn her en der geluiden dat de beoogde datum van inwerkingtreding, 1 januari aanstaande, niet zal worden gehaald. Hoe dan ook is het goed om je alvast in de materie te verdiepen, zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan.”