Bestuursrecht - Troebel water

Als het in het Friese dorpje Nijeholtpade hevig regent, stroomt de riolering over. Het overtollig rioolwater komt dan terecht in een droge sloot midden in de bebouwde kom. Als het water weer gezakt is, checkt een gemeenteambtenaar op weg naar zijn werk of in de sloot bijvoorbeeld wc-papier is achtergebleven.

Van het ‘wetterskip Fryslân’ moet de gemeente Weststellingwerf de huidige riooloverstort verplaatsen. De gemeente wil het rioolwater via een 170 meter lange bergbezinkleiding naar de noordkant van het dorp afvoeren. Als er dan te veel regen valt, zal het overtollige rioolwater verdund met regenwater, uit de leiding De Scheene instromen. Dat is een ondiepe sloot met, volgens oud-melkveehouder Geert Kroes, ‘het enige schone water in de buurt’. Met andere omwonenden vreest hij dat de koeien, schapen en paarden in de omliggende weilanden ziek worden wanneer zij water drinken dat uit de sloot komt.

In 2009 boeken de omwonenden voor het eerst succes bij de Raad van State. Die vindt dat het waterschap ten onrechte over het hoofd heeft gezien dat vee water moet kunnen drinken dat uit De Scheene komt. Het Friese waterschap past vervolgens de vergunning aan. Van de gemeente kunnen omwonenden een financiële bijdrage krijgen als zij een drinkwatervoorziening willen voor het vee.

De omwonenden vechten ook de nieuwe vergunning aan. Die staat twee keer per jaar overstort van vervuild water toe. Het waterschap baseert zich daarbij op neerslagcijfers van het KNMI uit 1955-1964. Maar volgens de omwonenden zie je tegenwoordig door de klimaatverandering steeds vaker hoosbuien. Daardoor zal vaker vervuild water in De Scheene stromen. De Raad van State vindt de belegen cijfers echter representatief genoeg als basis voor de vergunning.

Volgens de standaard ‘vangnet-bepaling’ in de vergunning kan het dagelijks bestuur van het waterschap de gemeente sommeren ‘maatregelen te treffen om een nadelige invloed op het oppervlaktewater zoveel mogelijk te beperken of ongedaan te maken’. Dat kan wanneer zich ‘ontoelaatbare hinder en/of oppervlaktewaterverontreiniging voordoet’.

Maar welke situatie ontoelaatbaar is en wanneer precies sprake is van verontreiniging is niet duidelijk. Daarom vindt de Raad van State deze bepaling in strijd met de rechtszekerheid. Het waterschap gaat binnenkort bepalen ‘op welke wijze het gaat handhaven en bij welke mogelijke hinder’. Weststellingwerf gaat ervan uit dat de vergunning nu definitief is geworden en dat zij kan beginnen met de aanleg van de overstort bij De Scheene. Maar volgens Anja Roos, advocaat van de omwonenden, moet de gemeente wachten tot het nieuwe besluit over de vernietigde bepaling onherroepelijk is. ‘We wachten af of het nodig is verdere acties te ondernemen.’

Vindplaatsen: LJN BQ1928 (2011) en BK1370 (2009)