De stad Assen kan nog ‘prima’ 10.000 woningen kwijt

Het is een vrijdagmiddag eind november. Wethouder Cor Staal gaat voor door een uitgestorven stadhuis van Assen, met in zijn kielzog bestuursadviseur Eddy Beuker. Het is tijd om naar buiten te gaan; voordat de schemering inzet, de avond valt en er weinig meer te zien is in het Havenkwartier net buiten het stadscentrum.

Terwijl Staal de trappen afdaalt, legt hij uit waarom de grote nieuwbouwplannen in de Drentse hoofdstad niet langer de naam ‘Assen Centraal’ dragen, maar het woningbouwproject herdoopt werd tot ‘Stadskwartier’.

In 2021 scheidden namelijk twee Asser raadsleden zich af van de PvdA, waarna ze uitgerekend de partij Assen Centraal begonnen. Inmiddels zit die partij in de coalitie, samen met onder meer de ChristenUnie van wethouder Staal.

In Assen worden al jaren veel woningen gebouwd. Dat heeft Staal van nabij meegemaakt: eerst als ambtenaar ruimtelijke ordening en sinds 2018 ook als raadslid. Onderweg naar het Havenkwartier passeren we het Veemarktterrein, waar een dochteronderneming van bouwbedrijf VolkerWessels een nieuw woningblok heeft ontwikkeld in neo-jarendertigstijl. ‘Als ambtenaar heb ik nog aan dat project gewerkt en toen ik wethouder werd, heb ik het mogen openen’, zegt Staal.
Vlak ervoor zijn we langs het Abel Tasman­plein gekomen, waar een voormalige kantoortoren van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) een paar jaar geleden is omgebouwd tot een appartementencomplex.

Stoomzuivelfabriek

Zo is er meer bedrijvigheid verdwenen uit het hart van Assen: aan de andere kant van de weg worden ­woningen gebouwd op het zogenaamde Acmesa-terrein, dat al jaren braak lag. Hier stond eerder een stoomzuivel­fabriek. Nu zet de Zwolse projectontwikkelaar Bemog er tientallen ‘moderne stads- en hofwoningen’ neer. Ook komt er, met vijftien etages, de hoogste woontoren van Assen.

Assen denkt de komende jaren zo met tienduizend inwoners door te kunnen groeien naar een totaal van 80.000 inwoners. Voor de autonome groei van de eigen ­inwoners heeft de stad op termijn zo’n 3.000 nieuwe woningen nodig. Binnen het project Stadskwartier wordt binnenstedelijk gewerkt aan de eerste 1.350, waarbij het stadsbestuur vooral kijkt naar de ‘sleetse plekken’. Exemplarisch is het leegstaande pand van de in 2015 failliet gegane warenhuisketen V&D. Het is opgekocht door ontwikkelaar Vastgoed Groningen B.V., maar staat er nu nog schamel bij op het stadsplein.

Assen zou zelfs wel 10.000 woningen willen bijbouwen, staat in de eigen ambitieagenda. Zo kan de stad een uitkomst zijn voor het woningtekort. In de ambitiebrochure staat zelfs dat Assen tien ­meter boven NAP ligt. Oftewel: natte voeten krijg je er niet. Maar de stad wil wél iets terug in ruil voor al die nieuwe woningen.

Drieslag

‘Wij willen best een grootschalige woningbouwlocatie zijn’, zegt Staal daarover. ‘Daar hameren wij ook iedere keer op bij het rijk. Maar dan zul je hier meer werkgelegenheid moeten hebben. Daarom zit het Noorden ook zo boven op die spoorlijnen (zoals de aanleg van de Lelylijn, JT): het gaat niet om die spoorlijnen zelf, maar om de economie die je wilt hebben.’

‘Dat is onze drieslag: wij kunnen 10.000 extra woningen ruimtelijk gezien prima kwijt, maar we hebben dan wel 5.000 extra arbeidsplaatsen nodig boven op onze normale groei. En we willen meer hbo-instellingen en dus meer studenten. Dat zouden wij goed kunnen ­gebruiken in ons stadscentrum. We hebben een mooi centrum, met name het zuidelijk deel. Alleen, het mag economisch gezien net even een tikje ­beter. Dat geldt ook voor ons theater: dat is heel mooi. Maar als we net 10.000 meer inwoners zouden hebben, zou het net wat leuker zijn.’

Kazerne

Die ambitie is niet alleen in het ­stadhuis bedacht, zegt bestuurs­adviseur Beuker, maar samen met de ondernemers na een strijd die twee jaar geleden is gevoerd voor het behoud van de kazerne. ‘Defensie wilde vertrekken uit Assen. Dat was trouwens al de derde keer dat ze dat wilden, en voor de derde keer is er heel hard gestreden om de ­kazerne toch te behouden. Met succes. Toen was er een bepaalde energie ontstaan onder de ondernemers en de andere clubs die zich ermee bezighielden, wat zich doorzette in de vraag: hoe kunnen we Assen nog een verdere boost geven? Hoe zien we dat voor ons?’

Het Havenkwartier, net buiten het stadscentrum, is de meest markante locatie binnen het Stadskwartier-bouwproject. Het gaat om een industrie- en bedrijventerrein, in de jaren vijftig opgezet aan een zijtak van het naar koning Willem III genoemde Noord-Willemskanaal, dat in de negentiende eeuw gegraven werd als nieuwe vaarverbinding met de stad Groningen. Nu loopt langs het kanaal fietssnelweg F28.

Witte booghal

Het eerste pand in het Havenkwartier dat opvalt is een witte booghal waarin nu een lampenexporteur zetelt. Om de hoek rijst een zeventig jaar oude graansilo op. Beide gebouwen maken kans om binnen de nieuwbouw behouden te blijven. ‘Je wilt iets van het karakter van zo’n havengebied terugbrengen in de nieuwe wijk’, zegt wethouder Staal. ‘Dat betekent dat je niet alles moet slopen.’

Al minstens twintig jaar droomt het stadsbestuur van Assen over het ontwikkelen van dit havengebied, maar tot dusver kwam het er niet van. Enkele randvoorwaarden zijn al wel geschapen. Zo heeft de gemeente dankzij het voorkeursrecht meerdere gebouwen op het terrein in handen gekregen, zodat het Leger des Heils er nu tijdelijk een daklozenopvang heeft en WerkPro er aan dagbesteding doet. Ook zit in één van de panden ‘de pepernotencentrale’, in de woorden van Beuker. Voor het gebouw staan paradewagens. Staal: ‘Assen heeft de op één na grootste Sinterklaas-intocht van Nederland.’

Lees de rest van de reportage in de papieren of digitale versie van BB#24.