ruimte en milieu / Partnerbijdrage

Bruggen naar de toekomst

De doorstroming van weg- en waterverkeer in Nederland waterland is dankzij 1500 beweegbare bruggen doorgaans prima geregeld.

11 maart 2022
Bruggen naar de toekomst

Knelpunten zijn er desalniettemin. Sommige bruggen zijn niet berekend op de sterk toegenomen verkeersintensiteit. Velen zijn op gevorderde leeftijd en toe aan groot onderhoud of vervanging. 

Kijkend door een duurzame bril is de eerste vraag: moet hier wel een nieuwe beweegbare brug komen? Dat is de belangrijkste van alle afwegingen rondom circulaire economie. ‘Refuse’ staat bovenaan de cirulaire ladder: iets wat je niet bouwt leidt ook niet tot energie- materiaalgebruik.

Voor het duurzaamste ontwerp van zo’n nieuwe brug moeten we antwoord krijgen op een aantal vervolgvragen over de context van het gebied: hoe ziet de omgeving van de brug eruit, hoeveel verkeer gaat er nu over en onder de brug? Zal het gebruik in de toekomst veranderen door bijvoorbeeld gebiedsontwikkelingen of andere infrastructurele routes? Wat betekent dat voor de levensduur en de mate waarin de brug robuust of juist flexibel moet zijn?

Robuuste brug

De geplande levensduur en het soort gebruik zijn bepalend voor de duurzame mogelijkheden. Neem de energie die nodig is voor het openen en sluiten van de brug. De CO2-uitstoot daarvan valt in het niet bij de uitstoot door het weg- en waterverkeer dat moeten afremmen, wachten en optrekken bij de brug. Een vloeiende doorstroming op en onder de brug beperkt de negatieve milieu-impact.

Daar waar veel kruisende verkeersbewegingen zijn, is een vaste brug daarom vaak de meest duurzame oplossing. Hoe langer de levensduur van de brug, hoe kleiner de impact van het materiaalgebruik op de totale voetafdruk. Maar wegens de benodigde hoogte en overspanning niet altijd inpasbaar. Een andere overweging: bouw geen brug, maar een tunnel. Voor de omgeving is dat de oplossing die leidt tot het minste overlast. Een tunnel is wel weer energie- en materiaalintensief.

Bosbrug

Het beperken van materiaalgebruik is één van de circulaire ontwerpprincipes. Over efficiënte constructies kunnen we leren van de natuur (biomimicry). Neem de skeletstructuur van een vogel: sterk én licht. De bosbrug – zoals we dit principe dopen - wordt zoveel mogelijk opgebouwd uit hernieuwbare, biobased materialen. Daarnaast heeft de brug een groene uitstraling en een positieve impact op de biodiversiteit, bijvoorbeeld door middel van een faunapassage. Voor een brug van hout oogsten we vervangende materialen in de toekomst het liefst in de directe omgeving.

Minder en lichte materialen zijn ook goed voor de energieprestaties van de brug. Een duurzaam opgewekte energievoorziening van wind, zon of water kan hem energieneutraal maken. Als we erin slagen die groene inpassing zichtbaar te maken, inspireert dat ook de omgeving en helpt dat bij bewustwording. De bosbrug is de ideale verbinding tussen stad en land, mens en natuur.

Amfibiebrug

Klimaatverandering zorgt ervoor dat waterstanden steeds meer fluctueren: door sneller smeltende gletsjers en heftige neerslag komt hoogwater vaker voor, terwijl lange periodes van droogte voor ongewoon laag water kunnen zorgen. Een drijvende brug beweegt moeiteloos met de waterhoogte mee. Het water vormt als het ware de constructie, waardoor materiaalgebruik beperkt blijft. Een draaiend of uitschuifbaar dek maakt de brug ‘doorvaarbaar’. Het is een innovatieve upgrade van de in de militaire wereldbekende pontonbrug. In ruraal gebied met veel water en relatief weinig kruisend verkeer is zo’n drijvende brug een reële en duurzame optie.

Slimme brug

De brug van de toekomst is intelligent, welke van bovenstaande concepten je ook kiest. Met behulp van gps en sensoren kan de brug het naderend verkeer de ideale snelheid souffleren en het gunstigste ophaalmoment bepalen. En dat is nog maar het begin van smart mobility. Techniek helpt ook om de staat van de brug te monitoren zodat benodigde reparaties tijdig worden uitgevoerd en overbodig onderhoud wordt voorkomen.

De concepten voor de bosbrug en de amfibiebrug willen wij verder uitwerken om tot de ideale Bewuste Beweegbare Brug te komen. Doe je mee?

Auteur

Esther Heijink, Senior adviseur duurzame infrastructuur

Net zero wereld versnellen

Samen met partners en opdrachtgevers in de bouwsector verkenden we tijdens de Paris Proof Innovation Challenge de mogelijkheden om de transitie naar een Net Zero wereld te versnellen. In drie inspirerende en creatieve sessies focusten we op de verduurzaming van drie typen assets. De duurzame brug is een van de assets. Lees ook:

Hoe een dijk een vliegwiel voor duurzaamheidswensen van de omgeving kan zijn. Lees het blog Vliegwiel voor duurzaamheid van Marco Veendorp van Arcadis.

Wat is de verborgen waarde van duurzame gebouwen? Lees het blog Paris Proof Paspoort ontmaskert gebouwen die snel in waarde kunnen dalen van Niels van Geenhuizen van Arcadis.

Plaats als eerste een reactie

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.