Samen Nederland droog houden: waterveiligheid van levensbelang

Auteur kennisbijdrage: Marcel Bastiaanssen, directeur Programma's en Grote Wateren.

Zonder zee- en rivierdijken zou meer dan de helft van Nederland regelmatig onder water staan. Een deel van ons land zou zelfs niet eens meer bestaan. Een deugdelijke waterkering is dus van levensbelang, zeker nu de zeespiegel blijft stijgen als gevolg van de klimaatverandering. Samen met Rijkswaterstaat, de waterschappen en andere partners werken we al decennialang aan de waterveiligheid van ons land. Als programmamanager ben ik bij veel dijkversterkingsprojecten betrokken en ben ik trots dat we een bijdrage mogen leveren aan een veiliger Nederland.

De komende dertig jaar werken Rijkswaterstaat en de waterschappen aan de grootste dijkversterkingsoperatie sinds de Deltawerken. Dit Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) omvat de versterking van 2000 kilometer aan dijken en de renovatie van 400 sluizen en gemalen. Deze opgave is niet alleen ontstaan vanuit die klimaatverandering, maar ook door verbeterde inzichten over de kwaliteit van de dijken. De huidige dijken zijn immers gebaseerd op rekenregels uit de jaren vijftig, maar na uitgebreide studies is gebleken dat deze tekortschoten. Daardoor zijn veel waterkeringen minder goed dan gedacht en is een grondige renovatie dus noodzakelijk.

Na het hoogwater in Limburg in 1995 en 1996 werken we intensief mee aan de dijkversterkingen. Mooie voorbeelden hiervan vind ik het programma van 15 dijkversterkingen in de Noordelijke Maasvallei, het versterken van de 55 kilometer lange Lekdijk en de Markermeerdijken waar we ook meer ruimte voor natuur en recreatie hebben gecreëerd.

Impact op hele omgeving

Bij veel van deze projecten zijn we betrokken bij het gehele traject: in de verkenningsfase, planstudiefase en (meestal ondersteunend aan de aannemers) realisatiefase. Onze kracht daarbij is dat we alle disciplines in huis hebben. In de teams die aan deze projecten werken, zitten alle specialisten die we nodig hebben. Van ingenieurs voor het technisch ontwerp tot planjuristen die de verankering in de Omgevingswet bewaken.

Bovendien zien we elke dijkversterking in de context van de omgeving en leveren we integrale oplossingen voor een doordachte en duurzame herinrichting van de betreffende gebieden. Verder onderhouden we contacten met stakeholders, luisteren naar de wensen van de bewoners en nemen we biodiversiteit, archeologische, ecologische, hydrologische en cultuurhistorische aspecten mee in het omgevingsproces. Ook stellen onze financiële experts begrotingen en ramingen op en helpen we gemeentelijke bestuurders bij het maken van de juiste strategische keuzes.

Innovatieve oplossingen voor betaalbare dijken

Waterveiligheidsprojecten hebben een cruciale rol in het beschermen van ons achterland tegen overstromingen en de bredere impact op onze leefomgeving. We herkennen echter ook de groeiende druk op de financiën binnen de HWBP-programma's. Samen met onze klanten zoeken we continu naar vernieuwende samenwerkingsvormen. Met overheidsinstanties, andere adviesbureaus en vervroegde betrokkenheid van aannemers streven we naar efficiëntie. Ons doel is het verkorten van doorlooptijden en minimaliseren van risico's, terwijl we blijven streven naar betaalbare dijkversterkingen.

Programmatische aanpak

Omdat we in grote landelijke projecten actief zijn, kunnen we programma’s met elkaar koppelen en verbanden leggen. Zo delen we de kennis die we opdoen als lid van de Taskforce Deltatechnologie middels duurzaamheidssessies met waterschappen. Ook elders wisselen we onze expertise graag uit met partners, externe partijen en zelfs met concurrenten. Ik merk dat we door die open houding een ideale partner zijn om mee samen te werken. Want we staan allemaal voor hetzelfde doel: een veilig, duurzaam en leefbaar Nederland.