Apeldoorn haalt Groningen in als gezondste stad van Nederland

Apeldoorn is de gezondste stad van Nederland. Dat blijkt uit de Gezonde Stad Index 2024 van advies- en ingenieursorganisatie Arcadis. In de vorige twee edities was Groningen de nummer één. Apeldoorn klom van de vijfde plek (2020) via de derde positie (2022) op naar de top. Wat opvalt is dat deze stad op de meeste onderdelen stabiel scoort en deze keer extra punten pakt op het onderdeel ‘Gezonde Gemeenschap’.

Dit is de derde editie van de Gezonde Stad Index; ons tweejaarlijks onderzoek naar de bijdrage die de fysieke inrichting van steden levert aan de gezondheid van de bewoners. We vergelijken 25 Nederlandse steden met elkaar. De grootste van elke provincie plus de dertien grootste van de overige steden van Nederland.

‘Er gaat nu dus toch iets boven Groningen, vooral door het relatief grote aantal verkeersongevallen met letsel of zelfs de dood tot gevolg’, vertelt directeur landschapsarchitectuur John Boon van Arcadis. ‘Dat is wel dubbel, want nu krijgen ze mensen op de fiets en zien we meer ongelukken. Ook op het onderdeel ‘Gezonde Gemeenschap’ laat de stad punten liggen. Dat is deels te verklaren doordat het aantal geregistreerde misdrijven toenam en dat minder mensen voldoen aan de bewegingsrichtlijn.’

Dan Apeldoorn. ‘Het aantal misdrijven is laag en de sociale cohesie hoog’, vertelt directeur gezondheidszorg Eke Schins van Arcadis. ‘We zien landelijk een forse toename van angst- en stressgevoelens. Een effect van de coronapandemie. Apeldoorn laat deze stijging ook zien maar duidelijk minder dan in veel andere steden. Wat daarbij waarschijnlijk helpt is het groene karakter. De komende periode wil Apeldoorn zo’n zevenduizend nieuwe woningen binnenstedelijk bouwen. Om in de top mee te blijven draaien, is het dan wel zaak om verdichting én vergroening samen op te laten gaan. De gezonde stad vraagt blijvend om aandacht.’

Onder aan de lijst vinden we de drie grootste steden van ons land. Hekkensluiter is deze keer Rotterdam. Den Haag en Amsterdam staan daar net boven. ‘Ik wil wederom benadrukken dat deze steden, in internationaal perspectief gezien, het nog steeds goed doen’, vertelt John Boon. ‘De lat ligt gelukkig hoog in ons land. Rotterdam verliest vooral punten op ‘Gezonde Mobiliteit’. Het zure is dat er meer gelopen en gefietst wordt in de stad dan twee jaar geleden, maar andere steden doen het simpelweg nog beter. Den Haag heeft vooral te maken met hoge ongeval cijfers. Waar steden meer aandacht aan moeten geven is vergroening naast verdichten. Dat kan door iets hoger te bouwen of door overtollige verharding om te vormen naar groen. Dit blijkt een van de meest effectieve middelen om stress te reduceren. Dit zie je in groene steden als Apeldoorn duidelijk terug.’ 

Dit jaar presenteren we, naast de Gezonde Stad Index, voor het eerst ook de Gezonde Wijk Index. We starten met de analyse van de wijken in één gemeente. Omdat Groningen de afgelopen twee edities het gezondst scoorde aan deze stad de eer. Het volgen van de CBS-wijkindeling leidt tot een indeling van Groningen in twintig wijken. Elke wijk heeft zijn eigen sterke en zwakke punten. Het gezondst zijn de bewoners van Haren West e.o.