Kritisch spoedadvies op complexe spreidingswet asielzoekers

Het wetsvoorstel voor de spreiding van asielzoekers is 'onnodige complex' en roept 'indringende vragen op over de uitvoerbaarheid'. Dat staat in een spoedadvies van de Raad van State. Het zou beter zijn om nog eens naar de wet te kijken en met een eenvoudiger stelsel te komen, zo is daarin te lezen. Het is een nieuwe tegenvaller voor het kabinet dat onder grote druk tot dit politiek gevoelige voorstel kwam, en bovendien haast heeft om de asielopvang beter te regelen.

Meer verantwoordelijkheden

Het idee van de nieuwe spreidingswet van staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) is om gemeenten en provincies meer verantwoordelijkheden te geven in de asielopvang. Tot nu toe is het zo dat het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) op zoek moet naar een gemeente die wil meewerken aan een opvanglocatie. Straks worden ze zelf verantwoordelijk om plek te regelen voor een bepaald aantal mensen.

Structureel

Op zich vindt de Raad van State het een goed idee dat er een nieuwe wet gemaakt wordt, maar toch zou het beter zijn om het voorstel niet zo in te dienen. Deze manier van werken is namelijk niet tijdelijk maar 'structureel van karakter en beoogt een duurzaam toekomstperspectief voor asielopvang te bewerkstelligen'. Dan moet de wet zorgvuldiger in elkaar gezet worden, zo is in het advies te lezen.

Onvoldoende uitgewerkt

Volgens de Raad van State is nog te onduidelijk wie waarvoor verantwoordelijk wordt. Gemeenten kunnen namelijk zelf opvangplekken aanbieden in ruil voor een geldbonus, maar als er vervolgens te weinig plekken gevonden blijken, moeten ze ook weer om tafel om extra plaatsen te regelen. Volgens de Raad van State zijn meer aspecten van deze wet onvoldoende uitgewerkt, bijvoorbeeld rond de verantwoordelijkheden die de verschillende overheden en organisaties straks krijgen.

Geen solidariteit

Naast onduidelijkheid, leidt dit ook tot onderlinge strijd in plaats van de solidariteit waar het kabinet op hoopt, waarschuwen de belangrijke adviseurs. En ook over het geld zijn nog te veel vragen. De Raad van State doet ook meteen een voorstel voor een systeem dat wel zou kunnen werken. Er zijn al vergelijkbare regels voor de huisvesting van mensen die na een asielaanvraag in Nederland mogen blijven. Dat is eenvoudiger geregeld. Bovendien sluiten de twee aspecten van asielopvang dan beter aan.

Spoedig naar de Kamer

Of Van der Burg de wet gaat omgooien is nog de vraag. Zijn woordvoerder zegt dat het ministerie blij is dat er snel een 'gedegen advies' is gekomen. 'Onze inzet is om het wetsvoorstel zo spoedig mogelijk naar de Kamer te sturen. De inhoud en hoe, wat, wanneer lopen wij verder niet op vooruit.'

Reactie VNG

Gemeenten staan achter het advies van de Raad van State waarin gepleit wordt voor een eenvoudiger wetsvoorstel voor de spreiding van asielzoekers. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat weten dat in het spoedadvies veel punten terugkomen die ze zelf eerder heeft aangekaart. De VNG wil ook een eenvoudiger stelsel met meer duidelijkheid voor gemeenten. De vereniging is dan ook benieuwd naar de reactie van het kabinet op het advies.

VluchtelingenWerk

Ook VluchtelingenWerk kan zich vinden in de op- en aanmerkingen van de Raad van State. De organisatie roept Van der Burg op de zorgen van de Raad van State 'ter harte te nemen en de wet op een aantal cruciale punten te verbeteren'. Volgens VluchtelingenWerk is de noodzaak van een spreidingswet 'op dit moment groter dan ooit'. De hulporganisatie vreest echter dat het nog een tijd zal duren voordat het effect van de nieuwe wet zichtbaar zal zijn. 'Daarom roepen we gemeenten en provincies op de wet niet af te wachten en nu al in de geest van de wet te handelen. De kern van de wet is duidelijk: alle gemeenten zullen een eerlijk aandeel moeten gaan leveren', aldus VluchtelingenWerk.