D66 Amsterdam: recht op herstellen fout

Het maken van een kleine administratieve fout kan grote (financiële) gevolgen hebben voor mensen, zonder dat er enige ruimte is om deze fout te herstellen. Het Amsterdamse D66-raadslid Rob Hofland wil daar een einde aan maken met zijn initiatiefvoorstel ‘Recht op herstel van een fout’.

Menselijk

Meedogenloos overheidsoptreden schaadt mensen en het holt het vertrouwen in de rechtstaat uit. Daarom moeten mensen volgens Hofland de mogelijkheid hebben om bepaalde fouten te herstellen. ‘Ik vind dat als Amsterdammers een vergissing begaan, ze de kans moeten krijgen om het recht te zetten. Fouten maken is menselijk. Behandel Amsterdammers als mensen, en niet meteen als juridische tegenpartij’, stelde hij toen hij het voorstel eind vorige week had ingediend.

Boodschappenaffaire

Dat kleine fouten kunnen grote gevolgen hebben illustreert Hofland aan de hand van een ‘sprekend voorbeeld’: de ‘boodschappenaffaire’ in de gemeente Wijdemeren. Daarin ontving een vrouw in de bijstand boodschappen van haar moeder, omdat het haar niet lukt om rond te komen van haar bijstandsuitkering. Volgens de wet mag dit niet en de gemeente paste de wet streng toe. De vrouw moest een boete van 7000 euro betalen voor het aannemen van de boodschappen. 

Disproportioneel

In zijn initiatiefvoorstel schrijft Hofland dat in Amsterdam ‘helaas’ ook voorbeelden zijn te vinden van disproportioneel overheidsoptreden, ‘zoals de boetes van 8700 euro voor een eerste administratieve fout bij het (niet) melden van vakantieverhuur’. Dit heeft in sommige gevallen geleid tot nijpende situaties, weet Hofland. ‘Families die gebukt gaan onder extreme financiële stress door een kleine administratieve fout, binnen een voor veel mensen ingewikkeld systeem van regels en voorwaarden.’

Vertrouwen

Hofland vindt wantrouwend overheidsoptreden tegen burgers, zeker als deze afhankelijk zijn van uitkeringen of toeslagen, slecht voor het vertrouwen in de (lokale) overheid. ‘We moeten als gemeente fundamenteel anders omgaan met Amsterdammers. Te lang zijn inwoners door de overheid gezien als potentieel fraudeur die te kwader trouw informatie achterhouden. Met dit voorstel wil ik het mogelijk maken om als gemeente te gaan handelen uit vertrouwen, ook als dat betekent dat er iemand misbruik van het recht op een fout kan maken.’

Herstel

Het is voor Amsterdammers vaak best lastig om te achterhalen welke informatie ze direct aan de gemeente moeten doorgeven, aldus Hofland. Daarom vindt hij het gepast om inwoners een kans op herstel te bieden bij een, vaak kleine administratieve, fout. ‘Zo krijgen ambtenaren de ruimte om een menselijke maat toe te passen, en Amsterdammers te helpen om hun fout te herstellen. En hiermee wordt de burger niet direct als een juridische tegenstander bestempeld.’

Cultuuromslag

Het invoeren van het recht op herstel van een fout vraagt wel een flinke omslag in de werkcultuur binnen de gemeente. Eerder stelde het college al het doel het vertrouwen tussen Amsterdammers en de gemeente te verbeteren. Het college erkende toen dat dit vraagt om een cultuuromslag binnen het bestuur, de politiek en het ambtelijk apparaat. ‘Alleen al de kans om een fout te herstellen, kan een groot verschil maken in het leven van mensen’, aldus Hofland: ‘Met het recht op een fout kan Amsterdam een duidelijk signaal afgeven: een fout maken is menselijk, en als dat gebeurt gaan we ook menselijk met elkaar om. Niet meteen een boete op je deurmat maar kijken hoe we het samen kunnen oplossen.’

Behandeling

Het initiatiefvoorstel moet voor half april een bestuurlijke reactie ontvangen van het college. Naar verwachting zal het dan in juni worden behandeld in de gemeenteraad. Als de raad ermee instemt, moet volgens het voorstel het recht op het herstel van een fout in het leven worden geroepen. Er zou een loket moeten komen, waar Amsterdammers hun fout kunnen melden. Bij de afhandeling van die fout zal de gemeente dan uitgaan van het te goeder trouw zijn van de persoon die de fout meldt, en als uitgangspunt te nemen dat geen sanctie of boete wordt opgelegd.