Gelderland deelt zes zware onvoldoendes uit

Zes gemeenten in Gelderland scoren financieel dik onder de maat. De onvoldoendes zijn uitgedeeld door de provincie, omdat de gemeenten de ‘Gelderse norm’ niet halen.

Preventief toezicht

Voor het eerst werkt de provincie met een zogeheten stoplichtmodel. Aan de hand van een aantal kengetallen – exploitatie, belastingcapaciteit, eigen vermogen en schuld – wordt de financiële positie van alle gemeenten publiekelijk in beeld gebracht. Apeldoorn en Beuningen scoren op alle kengetallen een onvoldoende. Zij staan dan ook niet voor niets onder preventief toezicht van de provincie. Aan vier andere gemeenten – Arnhem, Geldermalsen, Nijmegen en Zevenaar – deelde de provincie elk drie onvoldoendes uit. Meegewogen is overigens ook de grondexploitatie. Daarbij is de totale boekwaarde van de grond volgens de balans berekend in een percentage van de jaaromzet van de gemeente.

In zes gemeenten staan alle stoplichten op groen: Bronckhorst, Elburg, Ermelo, Lochem, Oost-Gelre en Rozendaal.

Raad inzicht geven

Doel van het via kleuren visueel in beeld brengen van de kengetallen is het bewustzijn bij gemeenten te vergroten. Het laten zien van de kengetallen is vooral bedoeld om de gemeenteraden meer inzicht te geven in de financiële situatie van hun gemeente. Op dit moment is wettelijk bepaald dat het onder preventief toezicht stellen door de provincie alleen kan als er geen sprake is van een reëel en of structureel evenwicht in de begroting en/of meerjarenraming.

Zelf lat leggen

De gemeenten worden verplicht de kengetallen vanaf de begroting 2016 zelf te berekenen en te vermelden in hun begroting en jaarrekening. Dat is een gevolg van een ophanden zijnde wijziging in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Gemeenten moeten dan de kengetallen meenemen in hun eigen beoordeling van de financiële positie. Vooruitlopend daarop heeft de provincie die kengetallen al berekend en daaraan een norm gekoppeld. De gemeentelijke uitkomsten zijn vervolgens gerelateerd aan die norm, hetgeen de kwalificaties voldoende, matig of onvoldoende kan opleveren. De kengetallen zeggen vooral iets over de financiële structuur van de betreffende gemeente en de risico’s die daarin schuilen. ‘Wij hebben een norm ontwikkeld waar de provincie de kengetallen langs legt om zo vanuit onze toezichthoudende rol een oordeel te geven. De gemeente is in principe vrij om zelf te bepalen waar zij de lat voor voldoende/onvoldoende legt’, aldus de provincie. ‘Het is aan de gemeenteraad en het college van B&W om te besluiten of de gemeente actie wil ondernemen.’

Alle Gelderse gemeenten krijgen volgende week een brief in de bus met daarin aandachtspunten vanuit het financieel toezicht voor komend jaar.