We accepteren het niet meer

Vier voorbeelden. Vroeger hoefden gemeenten de schatting van de woningwaarde niet te verlagen als die enkele duizenden euro’s te hoog was. Deze zogeheten Fierensmarge was ingevoerd om te voorkomen dat mensen gingen procederen om een waardeverschil van enkele duizenden euro’s, dat wil zeggen om een verschil in onroerendezaakbelasting van enkele tientjes. Maar nu de officiële waardeschatting voor veel meer belastingen wordt gebruikt, en niet meer alleen voor de onroerendezaakbelasting, accepteren de mensen geen enkele afwijking van de echte waarde meer. De Hoge Raad heeft daarom in oktober de Fierensmarge verboden.

Ten tweede: vroeger mochten gemeenten leges heffen voor het verstrekken van de identiteitsbewijzen. Die kaart kan weliswaar gebruikt worden om mee door Europa te reizen, maar is vooral nodig als het stem bureau bij de verkiezingen om een identificatie vraagt, of als wijkagenten willen weten wat je ’s avonds buiten doet. Omdat het algemeen belang duidelijk groter is dan het persoonlijk belang, accepteerden de mensen niet meer dat ze leges aan de gemeenten moesten betalen om een identiteitsbewijs aan te vragen. Ze kregen gelijk van de rechter.

Het derde voorbeeld. Wie een dakkapel aanlegt, moet enkele tientjes leges betalen voor de bouwvergunning. Dat is 2 procent van de kosten. Maar wie een kantorencomplex van tientallen miljoenen euro’s bouwt, moet ook 2 procent leges voor de bouwvergunning betalen. Dat is enkele tonnen. Mensen accepteerden die hoge leges niet meer. De rechter vond die laatste bedragen ook onredelijk hoog, en verbood die bouwleges. Overigens oordeelde de Hoge Raad uiteindelijk dat die hoge leges toch oké waren.

Vroeger, ten vierde, kon een gemeente baatbelasting heffen als ze nieuwe voorzieningen aanlegde in bijvoorbeeld een winkelcentrum. De winkeliers, die van de voorzieningen de meeste baat hadden, moesten dan een belangrijk deel van de investeringen van de gemeente betalen. Maar de winkeliers accepteerden die hoge rekeningen niet meer, en stapten naar de rechter. En ze wonnen. De baat belasting is nu bijna uitgestorven...

Alle 16 miljoen mensen in Nederland hebben natuurlijk het volste recht om de gemeentelijke belastingaanslagen niet meer te accepteren. Ze krijgen vaak nog gelijk ook. Maar hoe lang accepteren de gemeenten nog dat belastingwetten en regelingen zo krakkemikkig zijn? Hoe lang accepteren de gemeenten nog dat zij de rekening moeten betalen van wetten die bij een rechter geen stand houden? Hoe lang accepteren de gemeenten nog dat onze ministers blijkbaar niet in staat zijn om een goede gemeentelijke belastingwet te maken?