Water weren mét de regio's

Het is niet niks, wat de Deltacommissie voorstelt in haar deze week gepresenteerde adviesrapport over de zeespiegelstijging. Per jaar is een miljard tot anderhalf miljard euro nodig om alle maatregelen te kunnen uitvoeren. Dit bedrag komt dan boven op de 1,2 miljard euro die op dit moment jaarlijks wordt uitgegeven aan waterbeleid.

Een deel van het geld is nodig om achterstallig onderhoud te plegen. Commissielid Andries Heidema roept deze week in Binnenlands Bestuur nog maar eens in herinnering dat een kwart van de waterkeringen in Nederland niet op sterkte is. Van nog eens 30 procent van de duinen en dijken is onduidelijk of ze voldoen aan de norm.

De huidige norm dateert uit 1960, en is vastgesteld naar aanleiding van adviezen van de toenmalige Deltacommissie, opgericht naar aanleiding van de watersnoodramp in 1953. Eigenlijk is het onvoorstelbaar dat Nederland haar waterkeringen ruim een halve eeuw later nog altijd niet op orde heeft.

De voornaamste oorzaak van het achterstallig onderhoud is gebrek aan geld. Decennia lang heeft de politiek weinig oog gehad voor duinen en dijken. Pas toen Nederland begin jaren negentig tot twee keer toe werd geconfronteerd met hoogwater, kwam het onderwerp weer op de politieke agenda.

Een commissie onder leiding van hoogleraar Pier Vellinga adviseerde eind 2006 om de financiering van dijk- en duinversterkingen voortaan via de waterschappen te laten lopen. Voordeel hiervan zou zijn dat deze uitgaven dan niet meer afhankelijk zijn van politieke grillen. Het advies van Vellinga leidde tot een storm van protest. Onder meer de provincie Zeeland voorspelde dat de lasten voor haar inwoners onevenredig hoog zouden worden als het kabinet deze aanbeveling zou overnemen.

De Deltacommissie pleit nu voor het instellen van een Deltafonds dat los staat van de rijksbegroting. Dit zou een goede oplossing kunnen zijn die enerzijds recht doet aan het door Vellinga gesignaleerde probleem en anderzijds tegemoet komt aan het ‘Zeeuwse’ bezwaar. Met het geld kan het achterstallig onderhoud worden weggewerkt, en de zeespiegelstijging in goede banen worden geleid. Op die manier kan worden voorkomen dat over een halve eeuw opnieuw moet worden geconcludeerd dat Nederland haar waterkeringen niet op orde heeft.

Minpunt in het rapport van de Deltacommissie is het ontbreken van regionale inbreng. De commissie wil diverse ministers en staatssecretarissen, plus de premier, collectief verantwoordelijk maken voor de zeespiegelstijging. Dat lijkt een slimme manier om politieke achterhoedegevechten in de kiem te smoren. Het zou voor de hand hebben gelegen als de Deltacommissie evenzeer had gepleit voor een formele inbreng vanuit de regio’s. Dit zou ook recht hebben gedaan aan de titel van het adviesrapport: Samen werken met water. En zonder breed regionaal draagvlak is het zelfs voor een ministeriële stuurgroep lastig werken.

Boudewijn Warbroek