VNG wil ‘passende oplossing’ voor inflatiegat

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) dringt erop aan dat het kabinet een dure weeffout in de nieuwe bekostiging van lokale overheden snel repareert. Gebeurt dat niet, dan lopen die dit jaar al 400 miljoen euro mis in het gemeentefonds.

Jan Verhagen

De koepelorganisatie kondigt aan de fondsbeheerders, de minister van Binnenlandse Zaken en de staatssecretaris van Financiën, tijdens het aankomende Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen aan te sturen op ‘een passende oplossing.’

Binnenlands Bestuur-columnist Jan Verhagen legde begin deze maand met een eigen onderzoek het nadeel waarmee gemeenten te maken krijgen bloot. Het rijk blijkt namelijk te weinig in het gemeentefonds te storten als compensatie voor de loon- en prijsstijgingen omdat het Centraal Planbureau (CPB) de inflatie te laag inschat. Het CPB maakt die inflatieprognose in het voorjaar en dat neemt het rijk als uitgangspunt voor de compensatie. Het CPB schatte dit voorjaar de inflatie op 4,0 procent. De nieuwe augustusraming blijkt meer dan een procent hoger: 5,1 procent. Zoals het nu is geregeld, blijft het rijk op basis van de voorjaarsraming compenseren.

Structureel te laag

Dat verschil van 1,1 procent betekent een nadeel van structureel 400 miljoen euro. ‘Het is op zich niet bezwaarlijk als het Centraal Planbureau met CEP het een jaar iets te laag met zijn raming zit en het volgende jaar iets te hoog. Op deze wijze heffen positieve en negatieve ramingen elkaar op. Maar een confrontatie van de ramingen voor het lopende jaar van het prijspeil bbp met de realisatie ervan, zoals vastgesteld door het CBS in het jaar erop, leert dat het Centraal Planbureau in de afgelopen zeven jaar met het CEP de ontwikkeling van het prijspeil bbp voor het lopende jaar structureel te laag raamt’, aldus de VNG. ‘Het verschil bedraagt gemiddeld ruim 1 procent per jaar in het nadeel van gemeenten.’

Verslechtering

Met de overstap dit jaar naar een nieuwe bekostigingssystematiek lopen gemeenten volgens de VNG op die manier ‘onbedoeld’ veel geld mis. De koepelorganisatie wijst erop dat de taken van gemeenten en de middelen daarvoor door een miljardenkorting op het gemeentefonds vanaf 2026 al uit balans zijn. ‘En dit verslechtert op deze wijze in rap tempo verder’, aldus VNG-directeur Leonard Geluk in een ledenbrief. Dat kan worden voorkomen door voor de methodiek van het prijs-accres over te stappen naar bijvoorbeeld een afrekening van het definitieve prijs-accres voor een jaar op basis van nacalculatie achteraf in de meicirculaire van het volgende jaar.

Tweede Kamer

Ook in de Tweede Kamer zijn zorgen geuit over de te laag toegekende inflatiecorrectie voor gemeenten. Het SP-Kamerlid Michel van Nispen heeft minister Uitermark van Binnenlandse Zaken daarom gevraagd te kiezen gemeenten volledig te compenseren. Het SGP-Kamerlid André Flach heeft de NSC-minister gevraagd voor nu te kiezen voor een korte termijnoplossing door de compensatie niet in het voorjaar maar in september vast te stellen.