Platteland wint slag om geld van de stad

Wat de meerderheid van de gemeenten betreft, gaat er met ingang van volgend jaar meer geld naar de kleine gemeenten. Ongeacht de soms forse nadelen voor de grote steden, moet de voorgenomen herverdeling van het gemeentefonds gewoon doorgaan.

Tegen  het advies van het bestuur van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in, kon een motie van de Zeeuwse gemeenten om de herverdeling van het gemeentefonds onverkort door te zetten op een meerderheid van 51,3 procent rekenen. Dat is de uitkomst van een stemming tijdens de Algemene Ledenvergadering van de VNG in Haarlemmermeer.

Veel buitengebied

De herverdeling van het gemeentefonds is nodig omdat uit diverse onderzoeken is gebleken dat er al jaren sprake is van een onevenwichtige verdeling van de rijksmiddelen: gemeenten met relatief veel buitengebied krijgen te weinig, verstedelijkte gemeenten te veel.

De herverdeling leidt ertoe dat sommige gemeenten er 40 tot 50 euro per inwoner op vooruitgaan. De nadeelgemeenten – de G4 voorop – betalen de rekening. Dat die soms fors kan zijn, moet volgens burgemeester Rob van der Zwaag van Veere maar op de koop worden toegenomen. ‘Die gemeenten hebben zes jaar lang voordeel gehad en daarvan genoten’, zei hij in een toelichting.

Forse uitschieters

VNG-bestuurslid Hubert Bruls bracht daar tegenin dat de gevolgen voor sommige nadeelgemeenten wel heel erg fors zijn. Volgens hem is het ‘goed gebruik’ de vraag te stellen of dat wel moet op die manier en te koersen op een compromis waarbij al te forse uitschieters worden afgevlakt. Dat zou wat Bruls betreft de boodschap van de gemeentekoepel aan Plasterk moeten zijn. De minister had de VNG om een advies gevraagd, omdat hij was gaan twijfelen of het volledig doorzetten van de operatie verstandig was – gelet op de grote financiële gevolgen.

Geen nieuwe onderhandelingen

Namens de Zeeuwse gemeenten, de Peelgemeenten en gemeenten uit de regio Achterhoek liet Van der Zwaag weten weinig boodschap aan de tegenargumenten van het VNG-bestuur te hebben. ‘Aan opnieuw onderhandelen moeten we niet beginnen, want dan worden de uitgangspunten weer verlaten’, stelde hij. ‘Bovendien, er zijn spelregels waardoor een gemeente er jaarlijks nooit meer dan 15 euro per inwoner op achteruit mag gaan. Dit om al te grote schommelingen te voorkomen.’

Voordeel voor 341 gemeenten

De herverdeling van de middelen behorend tot het zogeheten subcluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stedelijke Vernieuwing moet het sluitstuk vormen van het groot onderhoud van het gemeentefonds. De Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) becijferde onlangs dat het gaat om een verschuiving van 129 miljoen euro van voornamelijk grote richting kleine gemeenten. De G4 leveren gezamenlijk 99 miljoen euro in. Daarvan komt 72 miljoen euro komt voor rekening van Amsterdam. Al met al krijgen 62 gemeenten minder geld en 341 gemeenten meer geld.