Gemeenteaccountant Den Haag wil andere gemeenten controleren

De Gemeentelijke Accountantsorganisatie Den Haag (GAD) heeft ambitieuze plannen om haar werkgebied uit te breiden. Dat vertelt algemeen directeur Carla Slotema-Tesser aan Binnenlands Bestuur. Eerst binnen Den Haag, door meer voor gelieerde organisaties en bijvoorbeeld voor scholen en musea opdrachten uit te voeren, maar in de toekomst wil de GAD ook jaarrekeningen van andere gemeenten gaan controleren.

GAD

Dat zou een unicum zijn. De Gemeentelijke Accountantsorganisatie lijkt immers een begrip uit het verleden. Er zijn er nog maar twee: in Den Haag en Amsterdam. Vroeger, tot ongeveer midden jaren ‘90 hadden de meeste gemeenten een eigen accountantsorganisatie die jaarlijks de jaarrekening controleerde. De markt wordt nu gedomineerd door commerciële partijen. Een aantal grote spelers als Baker Tilly, BDO, en Deloitte heeft samen een ruime meerderheid van de gemeenten als klant.

Groei

In Den Haag doen ze het ‘zelf’. De GAD is uiteraard onafhankelijk, maar voert in opdracht van de gemeenteraad zelf de jaarlijkse controle uit. ‘Maar we doen veel meer dan dat’, legt Slotema-Tesser uit. ‘Omdat we in tegenstelling tot een externe accountant altijd aanwezig zijn voeren we ook nog allerlei andere onderzoeken uit, vaak op verzoek van de gemeenteraad. We zijn de afgelopen jaren flink gegroeid. In het aantal opdrachten dat we voor de gemeente uitvoeren (ruim 40 red.) en in het aantal accountants dat bij ons werkt.’

Focus verbreden

Volgens Slotema-Tesser staat de GAD er op dit moment goed voor. ‘Bij ons staan vacatures niet lang open, we hebben voldoende gekwalificeerde mensen en een cultuurprogramma dat medewerkers motiveert. Mensen kiezen bewust voor ons, omdat ze iets maatschappelijks willen doen zonder de commerciële druk van winstmaximalisatie.’ Toch is continuïteit niet vanzelfsprekend. ‘Als de GAD kwalitatief goed werk wil blijven doen, moeten we meer opdrachten binnenhalen, zodat onze medewerkers afwisselende opdrachten uitvoeren. Dat betekent dat we onze focus willen verbreden.’

Randstedelijke samenwerking

De Haagse gemeentelijke accountant wil haar blik gaan verbreden. Eerst binnen de gemeente Den Haag, zoals controles voor gemeenschappelijke regelingen en scholen. Daarnaast wil de GAD op termijn ook andere gemeenten bedienen. ‘Ik heb een toekomstvisie voor een Randstedelijke GAD, een samenwerking die vergelijkbaar is met hoe een landelijke auditdienst voor gemeenten eruit zou kunnen zien. Daar zijn gesprekken over maar dat is iets voor over vijf tot tien jaar. Op kortere termijn kunnen wij zelf al voor andere (semi)overheden opdrachten gaan uitvoeren.’

Schaarste en incidenten

Volgens de GAD-directeur ervaren gemeenten steeds meer moeite om een accountant te vinden en neemt het aantal incidenten met commerciële partijen toe. Een reden dat dat bij de GAD niet gebeurt, zijn volgens haar de commerciële belangen van ‘reguliere’ accountantskantoren. ‘Wij ervaren geen druk om geld te verdienen, de motivatie is anders.’ Recent kwam bijvoorbeeld via het FD naar buiten dat Deloitte de beroepsregels heeft overtreden in de onderwijssector. Medio 2024 onthulde Binnenlands Bestuur dat accountant Flynth niet alleen in de onderwijssector, maar ook bij gemeente kampte met achterstanden.

Waarom uitbesteden?

Slotema-Tesser, tot twee maanden geleden bestuurslid bij de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants, werd in haar groeiambities geïnspireerd door de rijksschoonmaakorganisatie. Ongeveer tien jaar geleden besloot het rijk schoonmakers, die veelal werkzaamheden verrichtten via een uitzendbureau, zelf in dienst te nemen. ‘De motivatie was natuurlijk anders. Toen ging het meer om het bieden van goede arbeidsvoorwaarden voor die groep. Dat speelt bij accountants een stuk minder maar het principe blijft hetzelfde: waarom zou je als overheid iets uitbesteden als je het ook zelf kan doen?’

Voordelen

De Gemeentelijke Accountantsorganisatie doet volgens Slotema-Tesser hetzelfde werk, voor minder geld en met meer betrokkenheid. Ze ontkent dat er een conflict is op het gebied van onafhankelijkheid. ‘Wij zijn dagelijks aanwezig en denken meer na over wat onze bevindingen politiek betekenen. Dat maakt ons werk diepgaander en relevanter, maar ook soms gevoeliger. De gemeente krijgt juist wel eens het gevoel dat ze door ons strenger beoordeeld worden dan door een externe partij.’

Interesse

De GAD merkt vanuit andere gemeenten duidelijke interesse in het afnemen van diensten van de Haagse accountant. Concrete afspraken zijn er nog niet. ‘Geïnteresseerden mogen zich melden. We kunnen trouwens niet meteen honderd gemeenten aan. Het gaat erom dat we gecontroleerd uitbreiden, zodat de kwaliteit gewaarborgd blijft.’ Op de vraag of het niet gek is dat de gemeenteaccountant van Den Haag andere gemeenten gaat controleren wijst Slotema-Tesser naar de verschillende controleorganen die het rijk voor zichzelf heeft ingericht. ‘Horizontaal toezicht is bij de overheid de dagelijkse realiteit.’