Steden uitgesloten bij nationale herstelplannen

Bij de voorbereiding van herstelplannen voor de periode na de COVID sluiten veel EU-regeringen regio’s en steden uit. Een nieuwe raadpleging van het Comité van de Regio’s (CvdR) waarschuwt daarvoor.

Het CvdR wijst erop dat slechts enkele landen de inbreng van de lokale en regionale overheden hebben overgenomen. Daardoor komt volgen het Comité een succesvolle uitvoering van het herstelplan voor Europa in gevaar. Het gebrek aan gestructureerde en systematische betrokkenheid van lokale en regionale overheden bij de economische aangelegenheden is al jaren een punt van kritiek van het CvdR.

Miljarden euro’s

Om inzicht te krijgen in de mate waarin lokale gemeenschappen bij de voorbereiding van de nationale herstel- en veerkrachtplannen worden betrokken, hebben het CvdR en de Raad van Europese Gemeenten en Regio's (REGR) een raadpleging van verenigingen van lokale en regionale overheden gehouden. De indiening van de nationale plannen bij de Europese Commissie is verplicht als de lidstaten in aanmerking willen komen voor steun uit het Europees Herstelfonds. Dat fonds van 672,5 miljard euro vormt de hoeksteen van het Herstelpan voor Europa (Next Generation EU).

'Te vroeg'

Uit het CvdR- en ECON-onderzoek blijkt dat slechts een minderheid van de lidstaten hun lokale en regionale overheden raadpleegt bij de voorbereiding van de nationale herstel- en veerkrachtplannen en dat een nog kleiner aantal hun input ook daadwerkelijk overneemt. Verenigingen van lokale overheden in Finland, Frankrijk, Ierland en Litouwen werden door hun regeringen wel geraadpleegd, wat uiteindelijk ook van invloed was op het resultaat. Lokale en regionale overheden uit verschillende lidstaten België, Slovenië en Zweden ondernamen vergeefs pogingen om bij het proces betrokken te raken. In Nederland gaven de verenigingen van lokale overheden aan ‘dat het nog te vroeg was om het algemene niveau en succes van hun betrokkenheid te beoordelen.’

Bereidheid ontbreekt

De belangrijkste belemmering die door de respondenten wordt genoemd, is ‘een eenvoudig gebrek aan bereidheid bij de nationale regering, die niet heeft getracht om vertegenwoordigers van subnationale overheden bij het proces te betrekken.’

Zeggenschap

In de toekomst is het volgens Michael Murphy, voorzitter van de ECON-commissie, belangrijk ‘dat deze realiteit op grote schaal wordt gedeeld met de instellingen, die de betrokkenheid van lokale en regionale overheden bij deze plannen verder kunnen stimuleren voordat de definitieve versie wordt ingediend.’ Gezien de omvang van de steun is volgens Lucia Puttrich, minister van Europese en federale zaken van de Duitse deelstaat Hessen, de uitvoering bijzonder belangrijk. ‘Nu moet erop worden toegezien dat het geld de regio bereikt en belangrijke impulsen genereert. Dat betekent investeren in concurrentiekracht, in de Green Deal, in versterking van het zorgstelsel en in digitalisering. Deze doelstellingen kunnen alleen worden verwezenlijkt als de regio's inspraak hebben bij de opzet en uitvoering van de programma's. Want zeggenschap betekent dat er wordt meegewerkt aan een ontwerp dat zeer dicht bij de behoeften ter plaatse staat.’

De nationale herstelplannen moeten uiterlijk op 30 april 2021 bij de Europese Commissie worden ingediend.