Uitvoeringskracht

Eerst de woorden, dan pas de cijfers – goed zo. Minister De Jonge van Binnenlandse Zaken beschreef onlangs hoeveel geld de gemeenten nodig hebben. En het is terecht dat hij met woorden begint.

Je kunt namelijk niet discussiëren hoeveel geld de gemeenten meer of minder nodig hebben als je al van mening verschilt over de norm. Je kunt niet discussiëren over de cijfers als je al van mening verschilt over de woorden. Wat vonden de vorige ministers van Binnenlandse Zaken? Hoeveel geld hadden de gemeenten naar hun mening nodig – in woorden?

De vorige ministers wilden allemaal ‘een balans tussen ambities, taken en middelen’. In normaal Nederlands: de gemeenten hebben voldoende geld nodig om hun verplichte taken uit te voeren, en wat extra voor hun wensen. De gemeenten waren het met dat uitgangspunt eens. En dat is mooi, deze algemene omschrijving was één van de weinige financiële punten waar het rijk en de gemeenten het met elkaar eens zijn.

Maar deze nieuwe minister, vandaag 38 dagen in functie in een demissionair kabinet, wil opeens iets anders. Hij wil ‘een balans tussen ambities, taken, middelen en uitvoeringskracht’. Uitvoeringskracht? Dat is nieuw. En neem maar van mij aan dat hij dit woord zeer welbewust en weloverwogen gebruikt. Maar wat betekent het, in normaal Nederlands? Volgens de minister hebben de gemeenten voldoende geld nodig om hun verplichte taken uit te voeren, en wat extra voor hun wensen, maar wat minder omdat ze niet al dat geld kunnen uitgeven.

De minister introduceert dit nieuwe criterium zonder enige afstemming met de gemeenten. Dat is een valse start. En dit nieuwe woord, dit nieuwe criterium, verandert veel. Ik denk niet dat de gemeenten het met dit nieuwe criterium eens zijn. Wie zou de uitvoeringskracht van de gemeenten moeten bepalen? Wie gaat berekenen hoeveel de gemeenten kunnen uitgeven?

Betekent dit nieuwe criterium dat het rijk een deel van de jaarrekeningoverschotten van de gemeenten wil? En als dit criterium gaat gelden voor het totale budget van de gemeenten, geldt het dan ook voor de verdeling van de bedragen tussen de gemeenten?

Ik roep de gemeenten op om hierover een standpunt in te nemen – voordat ‘uitvoeringskracht’ stilletjes, zonder discussie, een nieuwe norm voor de gemeentefinanciën wordt. En voordat de gemeenten verder worden gekort.