Tuinen we er weer in

De recessie dreigde vooral de bouw hard te treffen. Veel bouwprojecten zouden stil komen liggen, bij gebrek aan kopers. In 2008 werkten 475.000 mensen in de bouwnijverheid, maar zonder maatregelen zouden in 2010 en 2011 bijna 50.000 daarvan werkloos worden, zo berekende het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid.

Ook zouden er nog eens tienduizenden banen verdwijnen bij woninginrichters, tuinaanleggers, en bij de andere sectoren die veel klanten hebben met nieuwe woningen. Bovendien zouden er in deze jaren in totaal 40.000 woningen minder gebouwd worden. Daarom heeft de bouwnijverheid een stimulans gekregen. De belangrijkste stimuleringsmaatregel voor de bouw liep via de gemeenten.

Voor elke woning waarvan de bouw door de crisis is komen stil te liggen, kunnen de gemeenten maximaal 10.000 euro krijgen om de bouw te hervatten. Hiervoor geeft het Rijk kwart miljard euro aan de gemeenten, goed voor de afbouw van ruim 25.000 woningen. Daarnaast waren er nog wat kleinere stimuleringsmaatregelen, buiten de gemeenten om.

De resultaten van deze maatregelen blijken geweldig. Gemeenten melden zich enthousiast aan omdat zij de crisis willen beperken en vooral omdat zij hun inwoners een passende woning willen kunnen bieden. De maatregelen kunnen niet verhinderen dat de werkgelegenheid in de bouwnijverheid daalt, maar ze houden in 2010 en 2011 duizenden mensen extra aan het werk.

De regelingen leveren het Rijk daarom ook geld op. De besparingen aan werkloosheidsuitkeringen blijken voor het Rijk even hoog als de kosten ervan. Dan zijn de andere opbrengsten voor het Rijk, zoals omzetbelasting en overdrachtsbelasting, nog niet eens meegeteld. Fantastisch! Als een ware Baron von Münchhausen trekt dit kabinet zichzelf aan de haren omhoog uit het moeras. En het Rijk wordt er alleen maar rijker van. Waar zit het addertje onder het gras? Die zit in de voorwaarde van de stimuleringsmaatregel voor de gemeenten. Bij elke euro die de gemeenten van het Rijk krijgen voor de stimulering van de woningbouw, moeten ze zelf een euro bijleggen. ‘Cofinanciering’ heet dat.

Theoretisch heel verwerpelijk, verketterd door deskundigen. Het totaalplaatje ziet er net iets anders uit dan de minister beschrijft. Voor het Rijk zijn de kosten inderdaad 250 miljoen euro, maar ook de gemeenten dragen 250 miljoen euro bij. En alle opbrengsten - voor meer dan een kwart miljard euro aan bespaarde werkloosheidsuitkeringen en extra belastingopbrengsten - zijn voor het Rijk. Daarvan krijgen de gemeenten geen cent.