Onderuitputting rijk kost gemeenten 100 miljoen

Het Rijk blijkt in 2012 veel minder te hebben uitgegeven dan gepland. De omvang van die onderuitputting is om en nabij een half miljard euro. Gevolg is dat gemeenten naar huidige inzichten 106 miljoen euro minder uit het gemeentefonds krijgen.

Kwart miljoen minder per gemeente
Vanwege de gehanteerde bekostigingssystematiek (samen de trap op, samen de trap af) van de decentrale overheden door het rijk, krijgen gemeenten meer uit Den Haag als de uitgaven van de rijksoverheid groter zijn dan aanvankelijk begroot. Zijn die uitgaven lager, dan krijgen ze minder. Dat het rijk in 2012 circa 500 miljoen minder heeft uitgegeven dan begroot, betekent voor een gemiddelde gemeente van 40.000 inwoners een tegenvaller van 225.000 euro ten opzichte van het in de septembercirculaire van 2012 voorgespiegelde accres. In de daaropvolgende decembercirculaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken werd wel een winstwaarschuwing gegeven, maar bedragen werden daarbij niet genoemd.

Min 100 miljoen door onderuitputting
Het ministerie van Financiën heeft in een bijeenkomst op 10 januari nadere informatie verstrekt. Directeur Dirk Jans van Pauw – het bureau dat voor 352 gemeenten de algemene uitkering berekent – heeft het bedrag achterhaald. De onderuitputting bij het rijk leidt naar inschatting van het ministerie tot een daling van het accres van het gemeentefonds met ruim 100 miljoen euro. Eind februari wordt bij het opmaken van de zogeheten voorlopige rekening van de rijksoverheid het definitieve bedrag van de onderuitputting bekend. Door het ontbreken van een maart-circulaire wordt dat cijfer dan in de mei-circulaire gepubliceerd.

Teken aan de wand

Niet uit te sluiten valt dat dit nog negatiever kan uitpakken. ‘Het zal ons niet verbazen dat het fenomeen van onderuitputting vaker voor gaat komen, zeker in een tijd van recessie. En kijk ook even naar de eigen gemeentelijke praktijk. De mate waarin kredieten worden overgeboekt naar een volgend dienstjaar is een teken aan de wand, zo gek is het dus niet dat dit ook bij de rijksoverheid gebeurt’, zegt Jans. Het effect van de onderuitputting in 2012 is overigens binnen de gehanteerde bekostigingssystematiek eenmalig. Anders gezegd, het jaar 2013 lijdt er niet onder.