'Te veel adviseurs door minderwaardigheidscomplex ambtenaren'
De structurele zelfonderschatting van mensen die bij de overheid werken, zorgt ervoor dat de overheid op grote schaal externe adviesbureaus inhuurt. Dit stelt Eric ten Harkel, directeur van IT-dienstverlener COOLProfs. Om het aantal externe adviseurs terug te dringen pleit hij voor een zelfbewustere overheid.
Minder inhuur
Het Rijk, provincies en gemeenten worden door gedwongen bezuinigen genoodzaakt minder dure krachten van buiten in te huren. Slechte tijden voor de adviesbureau’s, zou je zeggen. Maar met name grote adviesbureau’s kijken daar anders tegenaan. Hun kennis zal immers, zo redeneren zij, onontbeerlijk zijn als de overheid een transitie wil maken naar een organisatie met minder inhuur van externen. De adviseurs zullen de overheid moeten adviseren omtrent de vraag hoe zij met minder adviseurs kunnen werken.
Zelfonderschatting
Eric ten Harkel, directeur van IT-dienstverlener COOLProfs, is verbijsterd over de houding van de adviesbureaus, maar onderkent dat het probleem niet zozeer bij dit soort adviesbureaus ligt. ‘Je kunt het de externe adviesbureau’s niet kwalijk nemen. De overheid doet het zichzelf aan, en laat het telkens weer gebeuren. De bureaus spelen slechts in op de behoefte die er klaarblijkelijk is in de markt. Het echte probleem is fundamenteler van aard en zit aan de kant van de inhurende partij, in dit geval de overheid. Het lijkt dat er een cultuur heerst van structurele zelfonderschatting . Dat er gedacht wordt “Wij kunnen het zelf niet, laten we maar iemand van buiten vragen om ons te helpen. Die komt vast overtuigender over.”’
Beeldvorming
Ten Harkel: ‘Dit beeld doet absoluut geen recht aan de werkelijkheid. Uiteraard werken ook bij de overheid veel zeer capabele mensen. Maar het is tekenend dat als de overheid minder externen zegt te gaan huren, diezelfde externen dit niet eens serieus nemen en staan te juichen dat er meer werk aan komt. Er is dus iets met de beeldvorming over de overheidsfunctionaris. Zowel bij hemzelf als bij anderen.’
Let’s do it to them
De overheid moet af van die onzekere houding, vindt Ten Harkel. Dus gewoon de hulp van buitenaf drastisch inperken. Iedereen zal zien dat er dan geen hele erge dingen gebeuren. Integendeel, bij de overheid zullen aan den lijve ondervinden dat er dan mensen van de interne organisatie opstaan en het heft in handen nemen. Juist omdat hen nu eindelijk de kans wordt geboden zichzelf te profileren.’ Om met de woorden van Sergeant Stan Jablonski uit Hill Street blues te spreken, Let's do it to them before they do it to us. ’
Voorwaarden
Ten Harkel is niet per definitie tegen de inzet van externen, maar noemt wel een aantal voorwaarden die de efficiëntie en effectiviteit van externen zullen verhogen: ‘Hulp van buitenaf heeft in veel gevallen echt wel een toegevoegde waarde. Bijvoorbeeld als specifieke kennis of mankracht bij de opdrachtgever ontbreekt. Het is hierbij belangrijk dat externen worden ingehuurd volgens het principe fixed quality, fixed date en fixed price. Alleen op die manier houd je de kosten binnen de berken en kun je het gewenste resultaat beter garanderen.’
Reacties: 50
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Daarom is het inhuren van adviseurs wellicht duurder maar geeft in personeel-beheer minder risico. Volgens mij kun je een ambtenaar tot 3 jaar een tijdelijk contract aanbieden. Mogelijk is dat weer spreiding van dit risico !!.
Vaak weet de leiding in huis ook niet wie welke specifieke capaciteiten heeft. En een deel van de politici/bestuurders heeft daarnaast altijd de vrees dat de kiezers/burgers ze afrekenen op partijdigheid en voporingenomenheid, Ze kiezen dan voor externen, waar internenen het werk ook goed hadden kunnen uitvoeren.
Door dit alles steevast te doen gaan uiterst bekwame ambtenaren elders een uitdaging zoeken of worden vaak zelf de deskundigen die worden ingehuurd (hoe bizar, dan zijn ze namelijk wel bekwaam). De expertise in huis neemt dan af, met als gevolg dat externen nog meer ingehuurd worden. En dat heeft soms weer las gevolg dat ambtenaren elders een uitdaging zoeken enz. enz.
Wat resteert is dan vaak de gedesillusioneerde en weinig op niveau uitgedaagde ambtenaar, die ziet dat alle leuke dingen worden uitbesteed. Zo krijg je niet eens de tijd om jezelf te gaan onderschatten. Anderen onderschatten je wel.
Ach, het gras is elders altijd groener, ook in overheidsland. En managers houden dit in stand omdat het vruchten afwerpt. En zo houden die zichzelf in stand. De bestuurders prijzen die managers om de behaalde resultaten en houden zichzelf in stand. De gemiddelde ambtenaar die hierin verandering wil aanbrengen loopt vaak tegen een harde rubberen muur en weet een andere harde rubberen muur daarachter. En dat frustreert enorm.
Vaak wordt je ook als amtenaar met andere beloften binnen gehaald dan de werkelijkheid aantoont. Maar zoals bij de nutsbedrijven: is de klant binnen dan hoef je die alleen maar (aan het lijntje) te houden. En gaat die, nou, dan huur je'm toch duurder in.
En met dat afzeiken doen de leidinggevende bij de gemeenten mee. Ambtenaren presteren slecht, scheelt in de salariskosten. Inhuur van externen komt uit andere potjes. En als zogenaamde manager doe je het goed als he problemen constateert er darvoor externen, veelal vriendjes en vriendjes van vriendjes, inhuurt.
Ik vind het ook bijzonder knap dat ambtenaren net zo fris en onbevooroordeeld naar hun organisatie kunnen kijken als externe adviseurs.
Het is ook knap dat ambtenaren adviezen durven te geven die recht tegen de haren van mensen binnen de organisatie instrijken.
Maar het knapst vind ik het nog hoe ambtenaren zich staande weten te houden in een cultuur waarin bestuurders waanbeelden hebben over de toegevoegde waarde van adviseurs.
Het meewerken met de organisatie/ambtenaar en het overdragen van kennis en ervaring, biedt de opdrachtgever de mogelijkheid om zelf de draad weer op te pakken . Zo merk ik dat het inhuren van derden in goede samenwerking met de "eigen mensen" zeer waardevol kan zijn. Mijn ervaring is dat een dergelijke inzet van mij als extern adviseur niets af doet aan de inzet van de eigen organisatie en de medewerkers.
De ambtenaar die denkt dat deze hetzelfde bedrag kost als dat deze op de loonstrook ziet mag zich wel eens goed in de spiegel kijken en afvragen of hij/zij nog wel midden in de realiteit staat.
Toch is het ook wel zo dat er vast externen zijn die duur zijn: (lees: te veel kosten voor datgene dat ze opleveren)
Kennelijk krijgen ze de mogelijkheid om zo'n tarief te vragen bij hun opdrachtgever. Want anders hadden ze er niet rond gelopen....
1. doordat talent niet altijd de kansen krijgt om zichzelf te etaleren, blijft deze onvoldoende zichtbaar. en als talenten wel een een kans krijgen dan kan het zo zijn dat men ook een aantal dingen niet geheel goed doet. als men dan de cultuur heeft om de fouten uit te vergroten en niet als leerpunt te bestempelen, dan moet dit talent een dikke huid hebben om zich nog eens te etaleren. Ook loopt men het gevaar dat de fouten dit talent blijven achtervolgen en (waar je je op richt wordt groter in je gedachten) de fouten alleen maar meer uitvergroot worden. Een extern adviseur is al lang weer weg naar een andere klus en wordt minder achtervolgt door ze onvolkomenheden in het advies. Hij kan zelfs dezelfde fout zo weer ergens anders maken.
2. Doordat goede ideëen niet altijd vergeleken worden met situaties bij andere (collega-)overheden heeft men een minder goed beeld of dit idee nu heel goed of minder goed scoort tov die andere overheden. Oftewel: een advies kan het beste advies van de wereld zijn, maar als het niet met andere adviezen voor gelijksoortige situaties wordt vergeleken, dan is de echte kwaliteit van het advies minder goed te duiden. Ik kom met regelmaat tegen dat men niet 'over de muur van de eigen organisatie heen kijkt' waardoor men de echte kwaliteit niet kan inschatten. De kans is dan aanwezig dat men zich gaat richten op de zaken die nog niet kloppen aan het advies. (waar je je op richt wordt groter) En het advies daardoor onvoldoende op zijn waarde wordt geschat.
Ook al scoor je allemaal negens, dan is nog steeds 10% niet goed. terwijl je tijdens de opleidingen met deze cijfers ruim succesvol zou zijn.
Vanuit de politiek is het vaak een eis: laat de raad en het college vertrouwen hebben.
En waarom hebben ze geen vertrouwen? Overheid mag géén fouten maken. Een onmogelijk opgave waardoor er een cultuur ontstaat van uitbesteden.
Betrokken ambtenaren dus.
Maar hoe creeer je een verandering?
Laten we eerst vaststellen dat veel organisaties lijden aan zelf veroorzaakte personele armoede. Er moet dus aan armoede bestrijding gedaan worden.
De veel gemaakte fout is dat het bestuur zelf ook vind dat "er te veel ambtenaren zijn"
Juist als je specialisten wilt ontwikkelen, is daar leertijd voor nodig. En de ruimte om leuke klussen zelf te doen.
Maak daarom eens een overzicht van "total cost of problem ownership"
En meem die probleem ruimte dan ruim, ook in de tijd. Want het terugverdienen begint pas als de leertijd voorbij is.
Door bezuinigingen op fte hebben ambtenaren soms geen tijd meer voor leren en ontwikkelen, althans, zo ver kun je bezuinigen. Dat lijkt goedkoop, maar is natuurlijk heel duur.
Een goed principe is om allereerst het goedkoopste werk uit te besteden aan inhuurkrachten.
Speel niet zelf regisseur, huur die in, en neem als ambtenaar de zelf de rol van consultant. die leert van elke klus.
dat is toegevoegde waarde voor de gemeente, die in de gemeente blijft.
@René Menting • directeur • 01.11.10 20:45
Dat spandoek moet je dus zelf betalen, je belt de krant en hangt het in hun aanwezigheid op tegenover het gemeente huis.
Of je vraagt dat aan een aantal stromannen en vrouwen.
Het moet "de leiding" duidelijk worden welk kennis potentieel er in de organisatie aanwezig is, en waar er nog aanvulling nodig is.
En wat al die opgebouwde kennis waard is, in consultancy uren.
Ga dat eens bij elke nota er bij schrijven.
Op zijn minst komt er in elke consultancy opdracht te staan hoe zij de nieuwe kennis IN de organisatie gaan borgen. hoeveel extra fte daar voor nodig is. En hoeveel dat de komende 10 jaar bespaart aan consultancy uitgaven.
Doe dat bij elke externe opdracht, en maak een ranglijst van die extra vereiste fte, en hun opbrengst.
De hoogst scorende neem je dan aan.
Zo verdien je geld als kennis, voor de gemeente
De primaire taak van management zou het leiden van het bedrijf moeten zijn maar in de realiteit houden ze zich voornamelijk bezig met het beschermen en uitbouwen van hun eigen belang.
Dit foute gedrag van managers (het merendeel maakt zich hier namelijk schuldig aan) en de graai cultuur aan de top hebben geleid tot de huidige crisis in het bedrijfsleven en de steeds maar toenemende exorbitante staatsschuld.
Verwijder 80% van het management(het overtollig deel), verdeel hun salaris en beloning onder de werknemers en de vloer lost het probleem zelf wel op zonder dat enig externe inhuur nodig is.
Zoals het stuk bevestigd de kennis is aanwezig. Nu er alleen de juiste beloning nog bij zoeken.
Ik proef vaak genoeg op de werkvloer dat mijn collega's geen last hebben van complexen. Het is echter het bestuur / management dat uitbesteding van het werk voorstaat, omdat deze met een minderwaardige blik neerkijken op eigen personeel. Dit is natuurlijk de ergste motie van wantrouwen die je als ambtenaar over je heen kunt krijgen.
Waar het mee te maken heeft is met niet-functioneel denken van de hoge ambtenarij en politiek. Het gaat om macht, het gaat om hoe groot iemands gunfactor is, het gaat om het zekerstellen van ambities van managementlagen. Daar waar de werkvloer wel degelijk wil kijken en behoefte heeft aan doelmatiger, burger centraal, klantgericht en service, heeft zij het maken met de eigengerichte ikken van de lagen die overal zo'n twee/drie jaar verblijven, mogen experimenteren met de eigen ontwikkeling, wat overigens zelden een positief resultaat brengt qua functionaliteit, met elkaar zit te "netwerken", waarbij de werklagen gewoon proberen netjes te werken.
Dus, echt de werklagen hebben geen last van zelfonderschatting, maar van zelfoverschatting van de toplagen.
Er is maar een radicale oplossing: zwaar bezuinigen. De externe zal dan werkloos worden en weer solliciteren voor een interne baan. Management moet het doen met wat ze hebben, niets meer en niets minder. Ambities zullen realistischer worden. Er zullen weer specialisten ontstaan, o.a. door aanwas en doordat inhuur simpelweg niet te betalen is. Men doet alleen nog maar core-business omdat voor andere dingen geen budget is. En zo zijn er nog wat positieve effecten te noemen. Tis vervelend, maar toch echt de enige oplossing.
De vraag is uiteraard wel of de overheid/burger/manager de ballen heeft de pijn van transitie te doorstaan....
http://koenski-beterweter.blogspot.com/
Kerntaak van de overheid is /de samenleving dienen/ en niet de burger bebetweteren en nieuwe bezigheidsprojectjes voor zielige collegaatjes met overheidsbaan maar zonder werk verzinnen. Helaas is dat er zo ingesleten dat je het de bestaande ambtenarij niet meer afleert, dus gewoon helemaal vervangen. Nee? Laat maar zien dat je als ambtenarij wat bijleren kan dan. Handen uit de mouwen en bewijzen dat de rest van Nederland er naast zit.
Even wat rechtzetten: een ambtenaar kost geen 16 euro, maar al snel in de buurt van 90 tot 100 euro. Want het loon is de kleinste kostencomponent: overhead (ja, o.a. de manager) en alle faciliteiten.
Ik ben persoonlijk voorstander van meer inhuur. Prijs is geen argument. Als je zzp'ers rechtstreeks inkoopt ipv via een duur adviesbureau. Het vereist wel goed opdrachtgeverschap. En dan kunnen we het stellen zonder stereotyperende prietpraat als dit artikel. Goede ambtenaren en goede inhuur-collega's. Zo krijg je de gewenste kleinere overheid.
Een ingehuurde "deskundige van een terzake uiterst deskundige en uitermate extern adviesbureau" (overigens wel degelijk deskundig, dat staat buiten kijf), heeft een opdracht afgerond een adviesnota overhandigd en daarbij een op zich puik rapport aangeleverd. En daarin, natuurlijk, een hele hoop wat de ambtenarij heeft aangeleverd, soms letterlijk, soms met taalkundige aanpassingen. Een ander deel is van "het net geplukt" en/of geleend van collega's bij andere gemeenten (hé, goed lenen is ook een kunst en wie gaat het uitgevonden wiel nu her-uitvinden? Da's naast tijdverlies ook dom en ineffciënt.) In het conceptrapport kon je vrijwel direct door de schrijfstijlen zien wie welk deel gescheven had. Dus hebben we het geredigeerd, zodat het leek alsof het door één persoon/instantie is geschreven.
Willen jullie het commentaar weten van de toenmalige manager en daaropvolgend de toenmalige bestuurder?
"Ho - je moet dit wel op jullie eigen bedrijfspapier met logo aanleveren, dat geeft dit stuk meer gewicht."
Verhip, dacht ik dat het om de inhoud ging, de lay-out belangrijk was en de keuzemonemten en beslissingsmogelijkheden. Blijkt het gewoon het papier te zijn. (Ja, dit is sarcasme!)
75 % van dit soort opdrachten worden deels door de ambtenarij gedaan en/of slim geleend elders. Ik zou het op zich nog kunnen happen en slikken als externen voor de resterende 25 % worden ingehuurd. Maar ze krijgen 100 % (soms zelfs meer) uitbetaald en overladen met complimenten, waar de ambtenaar te horen krijgt dat ie achter loop op schema bij andere zaken. Maar als je je bijdrage niet levert, dan ben je niet flexibel genoeg, kun je niet over je eigen taak-gerenzen heen zien en ben je niet collegiaal. Ja, een beetje gefrustreerd over al dit soort zaken ben ik wel. Maar ik weet wat ik wel en (op zijn minst even belangrijk) niet kan - en dat wordt steeds meer naarmate uitdagingen en opleidingen wegvallen. Het laatste heeft niets met zelfonderschatting te doen, het eerste niet met arrogantie. Zo zijn er dingen die ik nooit zal kunnen (of willen), maar vind ik het wel superjammer en geldroof van de gemeenschap om te zien dat een externe die opdracht krijgt.
Geef iemand de gelegenheid en de tijd en huur een externe in eventueel voor de begeleiding en afstemming binnen het project. Politici en managers kunnen dat vaak niet echt, die hebben te zeer een eigen beeld van de realiteit, daar waar realiteitszin al sporadisch aanwezig is. En daar tref je helaas vrijwel nergens zelfonderschatting aan. Zou iemand daar eens een rapport of krantenartikel over willen schrijven?
Leveren slecht werk af (incompleet) vervolgens moet er weer een buro ingehuurd worden om de fouten van de eerste te herstellen
Opvallend, aangezien ik en mijn collega's voor veel geld door diezelfde gemeentes worden ingehuurd voor klussen die ze in principe ook goed zelf kunnen (moeten?) uitvoeren.
Dat is klikklare onzin. Op maandbasis werkt men 172 uur dus dat geeft ± € 16.000,00 per maand.
Ik houd het salaris liever redelijk en ga uit van zo’n € 2.500,00 per maand oftewel zo’n € 16,00 per uur. En zelfs dat is dan nog een salaris aan de redelijk hoge kant. De overhead kost echt geen € 13.500,00 per maand per werknemer. Heeft u enig idee hoeveel ambtenaren er zijn? Ik zal het antwoord geven bijna 1 miljoen. Wat volgens uw stelling dus neerkomt op een overhead van in totaal 162 miljard euro. (=30% bbp)
Echter werk je gemiddeld effectief 156 uur per maand, bij een 36-urige werkweek. De 25 vakantiedagen en feestdagen zijn daar van afgehaald. Tevens betaalt/reserveert een overheid ook sociale lasten om de mogelijkheden van vakantiegeld, andere secundaire arbeidsvoorwaarden, opleidingen, doorbetaling bij ziekte, wachtgeld, pensioen, etc. te kunnen betalen.
Daarnaast maakt iedere medewerker nog extra kosten (abonnementen, reiskosten, etc.)
En dan komt nog allerlei facilitaire en managementopslag erbij. dus die € 16 per uur ga je niet helemaal halen, maar die € 100 per uur ook niet. Het verschil tussen een externe en een ambtenaar is dus een stuk kleiner. Je kunt eea mogelijk toetsen door eens te vragen naar de interne tarieven die voor een ambtenaar worden berekend als die aan bijv. een ruimtelijke een project meewerkt of een andere afdeling of overheid wordt uitgeleend.
Kijk je er met deze info nog steeds zo naar?
En waar komt die "enorm gewaardeerde" kennis van die externe vandaan. Bij zijn ambtenaren. Daar wordt een neerbuigend gesprekje mee gevoerd. Wordt vervolgens weer een rapportje van gemaakt, een gouden nietje doorgeslagen en met een hoop blah, blah aan de gemeente verkocht. En dat heet dan markwerking en dat willen we toch zo graag.
Ik zag je reactie op mijn stukje. Mag ik je feliciteren met de kans die je gekregen hebt om buiten de overheid te gaan werken. Je hebt de juiste weg gevolgd. Ik adviseer dan ook jonge mensen niet als ambtenaar te gaan werken. Doe er desnoods ervaring op, volg er je studie en vertrek dan zo snel mogelijk. Uit studies blijkt ook dat jongeren een job als ambtenaar niet meer ambiëren. Gelukkig zijn die niet blind. Dus het te veel aan ambtenaren is na het vertrek van de grijze loonslaven snel opgelost. Dan zullen de politici zelf aan de bak moeten. Het wordt nog leuk.
"Het lijkt dat er een cultuur heerst van structurele zelfonderschatting . Dat er gedacht wordt “Wij kunnen het zelf niet, laten we maar iemand van buiten vragen om ons te helpen. Die komt vast overtuigender over.”
Maar juist:
"Er heerst bij het management (en de politiek!) een cultuur van structurele onderschatting van het ambtelijk apparaat . Er wordt gedacht ''Zij kunnen het zelf niet, laten we maar iemand van buiten vragen om hen te helpen. Dat komt bij de politiek namelijk overtuigender over.”’
In sommige gevallen is het een terechte conclusie dat externen meer kennis hebben, maar in veel gevallen ook helemaal niet.
Je komt dan op een slordige € 2.750,00 salaris per maand uit.
14 x € 2.750,00 = € 38.500,00 per jaar inclusief vakantiegeld en 13e maand.
Een schappelijke overhead zal niet meer beslaan dan € 10.000,00 op jaarbasis.
Maar waar het om ging was dat een ambtenaar die voor € 16,00 werkt niet gauw bereid is om voor datzelfde bedrag extra werk te gaan doen waar een externe 10 tot 20 x zoveel voor vangt.
Het management zal dus op integere wijze naar prestatie moeten gaan belonen. Iets dat ze liever niet doen gezien het feit dat zij dan op korte termijn zullen moeten inboeten op hun carrièrekansen.
Reactie van gemeenten: "We hebben geen geld daarvoor!". Ze blijven liever met gefrustreerde ambtenaren rondlopen, dan hen te wijzen op de prachtige klus die zij eider jaar weer klaren. Doodzonde!
(1) jezelf onderschatten maar tegelijk doen (ook tegenover jezelf) alsof je heel zelfverzekerd bent, maar nu eenmaal te maken hebt met een buitengewoon ingewikkelde problematiek.
(2) zelfverzekerd zijn en jezelf naar waarde schatten, maar dit zorgvuldig verbergen om niet arrogant te worden gevonden. Je doet dan dus alsof je gedragspatroon (1) volgt. Echter, wie lang genoeg doet alsof, wordt ermee besmet en gaat er onwillekeurig zelf in geloven.
Als je als ambtenaar echt zelfverzekerd optreedt, kom je in veel gevallen al gauw in de problemen omdat je daarmee op allerlei gevoelige tenen trapt. De ambtelijke "Leitkultur" is er één van voorzichtigheid, met name om de politiek, en in het verlengde daarvan het hogere management niet voor het hoofd te stoten.
Uitbesteding is een poging van politici en hogere managers om de schadelijke consequenties van de door henzelf gewenste gedweeheid te compenseren. Tegelijk weten zij dat externe opdrachtnemers om een andere reden vaak juist ook zeer gedwee zijn.
Uiteindelijk wordt het probleem van inefficiëntie als gevolg van zelfonderschatting, dus veroorzaakt door de tegenstrijdige wensen van politici en ambtelijke managers: ze willen van zowel ambtenaren als externen volgzaamheid en voorzichtigheid, maar tegelijk ook initiatief en resultaten.
"They want to have their pudding and eat it." Het resultaat is dat veel ambtenaren zich als oneetbare pudding gedragen, terwijl veel externen zich juist opstellen als vluchtig, hapklaar Mona-toetje. Zo krijgen politici en managers toch alles waar ze om vragen - en tegelijk niets.
Mijn voorstel is dan ook: Laat je eigen mensen 'solliciteren' naar projecten die ze graag zouden willen trekken en vul de gaten die ze daardoor tijdelijk in hun reguliere werk laten vallen, op met -veel goedkopere!- inhuurkrachten. Op die manier sla je meer vliegen in één klap: Je biedt je eigen mensen een uitdaging waardoor je ze aan je bindt, je eigen mensen leren veel (vooral als er dingen niet in een keer goed gaan!!) en je houdt de kennis in je eigen organisatie. Bovendien kom je via die uitzendkrachten soms aan goeie mensen die je wel zou willen houden.
En als er eens een project de mist in gaat? Heeft het waarschijnlijk minder gekost dan met een externe (goedkoper leergeld) en je houdt ook de ervaring hoe het níét moet in je eigen organisatie vast.