Steden eisen directe toegang tot wederopbouwpot

Steden willen directe toegang tot NextGenerationEU, het wederopbouwinstrument van 750 miljard euro waarover de EU-lidstaten momenteel onderhandelen. Dat zegt burgemeester Peter Kurz (SPD) van Mannheim en lid van het Comité van de Regio´s (CvdR).

De directe toegang moet leiden tot een nieuw partnerschap tussen de steden en de Europese Unie. Maar het ondergraaft de competenties van de lidstaten volgens Kurz niet. En hij is niet de enige: heel erg veel internationaal georiënteerde lokale bestuurders willen direct met Brussel praten.

Meebeslissen

Peter Kurz bepleit dat het Duitse Raadsvoorzitterschap dat regelt. ´Nu tekent het zich af dat het geld naar de lidstaten gaat.´ In dat geval verwacht hij dat steden zowel op EU-niveau als nationaal niveau niet kunnen meebeslissen over de verdeling van het geld.

Ook in Nederland gebeurt dat: volgens de Zwolse wethouder René de Heer (VVD) en lid van het CvdR wordt er een eigen nationaal programma ingericht. Volgens Brusselse bronnen kan dat er toe leiden dat steden geen of weinig geld zien van de miljarden die worden verdeeld.

Minder bureaucratie

Dat geld moet juist naar de steden, volgens Kurz: ´75 procent van de Europese bevolking woont in steden die nu in de eerste linie tegen het coronavirus strijden. En die tegelijk te maken hebben met wegvallende belastinginkomsten.´ Als het geld direct naar de steden gaat, verwacht Kurz dat het effectiever en minder bureaucratisch terecht kan komen waar het nodig is. Dat moet worden meegenomen in de onderhandelingen, vindt hij.

Hij is bang dat steden anders aan het eind van de keten komen te staan. En dat gebeurt nu al met de verdeling van fondsen als ESF+ en EFRO. In zijn eigen land zitten de deelstaten en de bondsstaat er tussen en die vormen een bureaucratische horde.

Een Brusselse bron zegt dat dat in heel Europa zo is. De burgemeesters van Warschau, Praag, Bratislava en Boedapest, de hoofdsteden van de zogeheten Visegrad-landen, kijken voor verduurzaming van hun steden naar hulp uit Brussel. Maar de nationale regeringen zijn terughoudend tot afhoudend, vooral Polen.

Timmermans

´Als de toewijzing van gelden niet verandert, dan pleit ik voor een goede betrokkenheid van gemeenten bij het opstellen van dat nieuwe nationale programma’, vindt de Zwolse wethouder De Heer.

Vice-president Frans Timmermans ziet directe gesprekken met steden in ieder geval zitten. Bij zijn presentatie in het Europees Parlement, vorig najaar, zei hij tijdens het press point na de presentatie tegen Binnenlands Bestuur dat de steden van harte welkom zijn om met de Europese Commissie direct te praten.

Ondergraven

De eis tot directe toegang kan volgens Kurz op steun rekenen van grote delen van het Europees Parlement en de Europese Commissie. ‘De bal ligt nu bij de lidstaten.´ Hij wijst er op dat het voordeel van het lokale niveau is, dat het dichter bij de burger ligt. Ook kunnen ze regionale verschillen in lidstaten uitbalanceren. Bovendien zijn stede ook internationaal georganiseerd, niet alleen in het CvdR. Zo zit Mannheim ook in Eurocities, de Council of European Municipalities and Regions (CEMR) en het Global Parliament of Mayors, dat enige jaren terug in den Haag is opgericht.

Hij voegt er aan toe dat het niet gaat om het ondergraven van de nationale competenties. ´Het gaat om een nieuw partnerschap tussen de Europese Unie en de steden, waarmee de toekomst van komende generaties kunnen worden vormgegeven en stappen kunnen worden gezet naar het bereiken van een rechtvaardige, groene en digitale opleving voor de komende generaties.’