Kabinet schrapt toch niet alle specifieke uitkeringen

De bedoeling van het kabinet Schoof was om alle specifieke uitkeringen te schrappen en over te hevelen naar de algemene uitkering voor gemeenten. In de gemeentefondsbegroting wordt die ambitie echter losgelaten.

Efficiëncykorting

In het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet stond prominent het ‘afschaffen van alle specifieke uitkeringen vanaf 2026’ – dat wil zeggen met uitzondering van de brede doeluitkering voor de bijstand. Na aftrek van 10 procent efficiencykorting zouden die middelen aan het gemeentefonds worden toegevoegd.

Controlelast

Die efficiencykorting zinde de decentrale overheden niet, wel het afschaffen van de zogeheten Spuks. Het aantal specifieke uitkeringen was immers gestegen van 16 in 2018 naar 154 in 2023. Gemeenten – en ook provincies – vonden dat die toename hun mogelijkheden beperkt om autonome beleidskeuzes te maken. Daarnaast brengen de specifieke uitkering veel administratieve- en controlelasten met zich mee.

Budgetkorting

In het hoofdlijnenakkoord staat dat er voor een bedrag van zo’n 6 miljard euro wordt overgeheveld naar het gemeente- en het provinciefonds. De komende tijd wordt volgens de fondsbeheerders, de minister van Binnenlandse Zaken en de staatssecretaris van Financiën, gewerkt aan maatregelen om het aantal specifieke uitkeringen te beperken. De budgetkorting van 10 procent op de relevante specifieke uitkeringen is ingeboekt op de departementale begrotingen.

Voorkeur

Het verrekenen van de budgetkorting met de gemeenten en provincies vindt volgens de begroting 2025 plaats op het moment van de feitelijke overdracht naar het gemeente- of provinciefonds. Volgens diezelfde begroting gaat er echter toch geen streep door alle specifieke uitkeringen. Specifieke uitkeringen blijven bestaan, zo melden de fondsbeheerders, ‘maar de voorkeur gaat nadrukkelijker uit naar vrij besteedbare uitkeringen, omdat die minder administratief belastend zijn voor medeoverheden.’