Eerste Kamer wil impact weten van korting gemeentefonds
De beloofde monitor die inzicht moet geven in de verhouding tussen de taken en de middelen van de gemeenten ontbreekt.
De Eerste Kamer wacht met smart op een overzicht van de financiële gevolgen van de beleidsvoornemens van het rijk op de gemeenten en provincies. Zo’n overzicht was beloofd, maar het verantwoordelijk ministerie van Binnenlandse Zaken is tot op heden in gebreke gebleven.
Harde toezegging
De Tweede Kamer vroeg in 2020 bij motie van de Kamerleden Stieneke van der Graaf (CU) en Harry van der Molen (CDA) om een dergelijk overzicht. Ondanks een harde toezegging van de toenmalige minister die periodiek op te stellen en te verstrekken, blijkt zo’n overzicht niet dan wel zeer gebrekkig te zijn gemaakt.
Ravijnjaar
Tijdens de gisteren gehouden vergadering van de Eerste Kamercommissie Binnenlandse Zaken over de Gemeentefondsbegroting en de wijziging van de financiële verhoudingen (de bekostiging van gemeenten) stelde BBB-senator Robbert Lievense voor het ministerie te vragen alsnog uitvoering te geven aan die motie. Navraag bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten leerde hem dat het toegezegde overzicht niet bestaat. De monitor moet de Eerste Kamer inzicht geven in de verhouding tussen de taken en de middelen van de gemeenten, met name met het oog op het ravijnjaar 2026.
Bezuinigingen
Vanaf dat jaar zijn volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten de taken en middelen niet meer in balans. Mede door een voorgenomen rijksbezuiniging van circa 2,3 miljard euro op het gemeentefonds zijn volgens de koepelorganisatie de middelen onvoldoende om alle taken goed te kunnen uitvoeren. Bezuinigingen zullen het gevolg zijn, investeringen worden uitgesteld, het voorzieningenniveau gaat omlaag de lasten voor burgers zullen stijgen.
Haast
Met steun van onder andere CDA-senator Madeleine van Toorenburg en Peter Nicolaï van de Partij voor de Dieren gaat er namens de Eerste Kamercommissie een verzoek richting Binnenlandse Zaken de gevraagde informatie te verstrekken. ‘We hebben haast’, aldus Nicolaï, verwijzend naar het almaar dichterbij komende ravijnjaar.
De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken wil eveneens meer duidelijkheid over de stand van de financiële huishouding van gemeenten. In de vergadering van 19 december 2024 vroeg de commissie om een technische briefing over de stand van zaken betreffende de gemeentefinanciën en de nieuwe berekeningswijze van het gemeentefonds. Die briefing zou in februari 2025 moeten plaatsvinden.
Je mag aannemen dat dit toch niet het geval is. Gemeenten en andere Medeoverheden komen door het steeds maar uitblijven van financiële zekerheid voor de komende jaren in tijd gezien en in politiek opzicht steeds meer in de knel en kunnen nauwelijks meer een verantwoorde meerjarenbegroting opstellen.