RvS: financiële zekerheid kan geschillen voorkomen

Het voortdurend bijstellen van de financiering van gemeenten is ‘onwenselijk’, zorg liever voor een ‘gedegen, onafhankelijke raming’ van wat er qua budget nodig is. Dat adviseert de Raad van State, met het oog op de kabinetsformatie, over de huidige gespannen verhoudingen tussen gemeenten en het rijk. Ook moet de positie van de minister van Binnenlandse Zaken (BZK) worden versterkt en moeten er de komende kabinetsperiode geen nieuwe decentralisaties bijkomen.

Onwenselijk

De minister vraagt zich af of een permanente voorziening kan helpen bij de financiële geschillen – gemeenten grijpen inmiddels naar arbitrage - maar volgens de Raad is het ‘echter vooral belangrijk om vooraf zorg te dragen voor een gedegen, onafhankelijke raming van benodigde budgettaire middelen’. Een vast budgettair kader zou gemeenten financiële zekerheid bieden voor de lange termijn.

Positie minister

Een sterkere positie voor de minister van BZK zou gemeenten ook helpen. De Raad voor het Openbaar Bestuur adviseerde eerder deze maand hetzelfde: het zou het afwentelen van bezuinigingen op gemeenten kunnen voorkomen. De portefeuille moet gericht zijn op het binnenlands bestuur, schrijft de Raad, de minister zou wetten die decentrale overheden raken mede moeten ondertekenen en een overzicht van de rijksuitgaven aan de overheden moet aan de begroting van het ministerie worden toegevoegd. ‘Op die manier kan de minister tot een meer integrale afweging en coördinatie komen.’

Niet hoog op agenda

Er zijn verschillende hardnekkige knelpunten in het openbaar bestuur, maar de Raad constateert dat een wezenlijke wijziging van hoe het bestuur is ingericht ‘de komende jaren niet hoog op de (politieke) agenda staat’. De meningen lopen uiteen of zo’n herinrichting opportuun is. ‘Met deze voorlichting wil de Afdeling advisering eraan bijdragen dat in de komende kabinetsperiode een aantal concrete en realistische stappen gezet kunnen worden.’

Beter voorbereiden

Gemeenten moeten de komende kabinetsperiode niet belast worden met ‘met aanvullende decentralisaties of nieuwe spelregels voor de taken die al gedecentraliseerd zijn of nog worden’. De gevolgen van de decentralisaties uit 2015 zitten gemeenten nu dwars. In de toekomst is het volgens de Raad noodzakelijk om zulke decentralisaties ‘beter voor te bereiden. Dat kan door preciezer vast te leggen welke resultaten moeten worden bereikt.’