Recessie: beperkte pijnbestrijding

Principiële bezwaren tegen versnelde investeringen hebben veel kleine gemeenten niet. Maar bij infrastructurele projecten is de rol van de kleinere gemeente zeer beperkt. De bouwproductie wordt grotendeels uitgevoerd door projectontwikkelaars en corporaties. Deze externe partijen hebben veel moeite om aan geld te komen, waardoor de bouw deels stilvalt.

De VNG heeft gemeenten, tegen het advies van het Centraal Plan Bureau (CPB) in, opgeroepen investeringen naar voren te halen en die te melden. Daarbij gaat het dan bijvoorbeeld om het sneller vervangen van rioleringen en het vervroegen van onderhoud van wegen en vastgoed. Het CPB liet eerder weten dat zulke investeringen niet veel bijdragen aan het vlottrekken van de economie. Vooral kleine gemeenten vinden dat hun handen zo goed als gebonden zijn. Voor zaken als banenplannen zijn zij aangewezen op centrumgemeenten. Veel eigen vastgoed is er meestal niet en hun bouwopgave is beperkt.

‘We hebben een programma en dat gaan we uitvoeren,’ zegt Gerrit-Jan Roosing, adjunct-gemeentesecretaris van Zoeterwoude (ruim 8.000 inwoners). ‘Het heeft geen zin om onderhoud te plegen aan een weg als dat nog niet nodig is. Als gemeente van deze schaal heb je weinig te kiezen om de recessie aan te pakken. Niet alleen vanwege gebrek aan middelen, maar ook omdat het ons aan capaciteit ontbreekt. We hebben het VNG-lijstje met aanbevelingen nagelopen, maar kwamen tot de conclusie dat extra investeringen weinig opleveren.

Tijdig betalen

Zo’n zelfde reactie geeft Ad Verseput, economie-wethouder van Schouwen-Duiveland. Hij reageerde niet op de VNG-inventarisatie van versnelde gemeentelijke projecten. Maar Verseput leunt niet achterover. ‘Maar als het gaat om het naar voren halen van investeringen komen we niet veel verder dan zaken als onderhoud.’ Ook wil de gemeente rekeningen op tijd betalen. Verseput: ‘Binnen de termijn van 30 dagen. Een kleine maatregel, maar het lokale bedrijfsleven schiet daar wel wat mee op.’

Zolang er geen zekerheid is over de gemeentefinanciën, vindt Verseput het verstandig ‘om geen overhaaste stappen te makenen’: ‘Je loopt op tegen procedures, aanbestedingen en andere beperkingen. Als je je daar niet aan houdt, dan moet je later allerlei herstelwerkzaamheden verrichten. We wegen van tevoren af wat de economische effecten zijn van versnelde uitvoering, evenals de financiële consequenties op langere termijn.’ Volgens Verseput zet het meer zoden aan de dijk als (Zeeuwse) gemeenten de krachten bundelen. Als portefeuillehouder toerisme ziet Verseput zelfs een lichtpuntje: ‘Schouwen-Duiveland is een recreatiegemeente. Ik denk dat veel mensen de komende tijd in de vakantie liever wat dichter bij huis blijven.’

‘Een sense of urgency is hier wel degelijk’, zegt gemeentesecretaris Hans Wiegel van Vinex-gemeente Houten. Toch staat zijn gemeente niet op de VNG-inventarisatie. Volgens Wiegel kost het al veel moeite om lopende projecten overeind te houden. Houten krijgt het door zijn Vinex-bouwopgave behoorlijk voor de kiezen, aldus Wiegel. ‘We zijn allang blij dat het ons lukt de productie op gang te houden en dat door corporaties en projectonwikkelaars handtekeningen zijn gezet voor het bouwen van winkels en andere voorzieningen. Je kunt de Vinex-bewoners niet in de steek laten. We hebben we alles op alles gezet om de vaart erin te houden.’