Rampjaar

Sommigen noemen het een ravijnjaar, anderen noemen het een rampjaar. 2026. Het jaar waarin de gemeenten drie miljard euro worden gekort – dat denkt u althans.

Welke rampen precies gaan gebeuren is nog onduidelijk. Veel tekorten? Enorme verhogingen van de belastingen? Forse bezuinigingen? Uitstel van de vervanging van bruggen, riolen en schoolgebouwen, ook al zijn die er slecht aan toe? 

Maar u hebt het fout. In 2026 worden de gemeenten niet drie miljard euro gekort, maar minder. Dat komt omdat de gemeenten dit jaar, 2025, al 675 miljoen euro worden gekort. Dat is al bijna een kwart van het ravijn. In 2026 volgt de andere drie kwart van het ravijn. 

Dit jaar zou dus ook al bijna een kwart van de voorspelde rampen moeten gebeuren. En wat gebeurt er? Dit jaar staat maar één gemeente onder financieel toezicht van de provincie wegens tekorten. Het waren er nog nooit zo weinig. Het eerste kwart van het ravijn heeft dus niet tot tekorten geleid. 

Dit jaar verhogen de gemeenten hun belastingen negen procent. Dat berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek vorige week. En vorig jaar? Oók negen procent belastingverhoging. Het eerste kwart van het ravijn heeft dus ook niet tot extra belastingen geleid. Dit jaar lees ik nauwelijks iets in de kranten over forse bezuinigingen bij gemeenten. Ik lees ook bijna niks over uitstel van investeringen. Het eerste kwart van het ravijn heeft dus evenmin tot extra bezuinigingen of uitstel van investeringen geleid. 

En dit jaar heeft bijna een kwart van de gemeenten ondanks het ravijn een sluitende meerjarenbegroting. Dat schreef accountantsorganisatie BDO drie weken geleden. 

Financieel gezien wordt ravijnjaar 2026 een moeilijk jaar voor de gemeenten. Want in 2026 worden ze drie kwart van drie miljard euro gekort. Dat is veel, en vooral: dat is oneerlijk, omdat het rijk juist meer geld uitgeeft. In 2025 hebben de gemeenten een kwart van het ravijn al eenvoudig kunnen oplossen, zonder tekorten, zonder extra belastingen, zonder bezuinigingen, zonder uitstel van investeringen, zonder rampen. In 2025 heeft een kwart van de gemeenten de problemen van 2026 al opgelost, zonder rampen. 

Dan wordt het moeilijk om vol te houden dat ravijnjaar 2026 een rampjaar wordt. Onderhandeltechnisch is het echte rampjaar voor de gemeenten niet 2026 maar 2025.