Onbegrijpelijk
Het CBS publiceert cijfers over gemeentebegrotingen, maar op een onbegrijpelijke manier.
Sommige keuzes in de gemeentefinanciën snap ik echt niet. Bijvoorbeeld deze, van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Sinds 2015 publiceert het CBS geen begrotingen en jaarrekeningen meer van individuele gemeenten.
Gemeenten kunnen zich daardoor niet vergelijken met hun buurgemeenten of met andere gemeenten. Maar het CBS publiceert wél de gemeentebegrotingen en jaarrekeningen voor heel Nederland opgeteld, per landsdeel, per provincie, per regio en per grootteklasse. Dus eerst berekent het CBS de begrotingen en jaarrekeningen van elke gemeente. Die publiceert het niet, maar gebruikt het wel voor allerlei optellingen.
Wat hebben we er echter aan om de uitgaven van alle gemeenten in een regio samen te weten? Niets. De uitgaven van een bepaalde gemeente kunnen daarentegen wel interessant zijn. Van de provincies publiceert het CBS de individuele begrotingen en jaarrekeningen wel. Hoewel die veel minder van belang zijn, althans financieel.
Wat hebt u aan regiotalen?
Daar komt nog iets bij. Bij de informatie over de gemeentebegrotingen en jaarrekeningen die het CBS publiceert, zijn allerlei inkomsten en uitgaven samengevoegd. Zo is – willekeurig voorbeeld – wel bekend wat de drie gemeenten in Zeeuws-Vlaanderen samen uitgeven aan bestuurskosten en burgerzaken samen, maar niet wat elk van die drie gemeenten uitgeeft aan bestuurskosten en evenmin wat elk van die drie uitgeeft aan burgerzaken.
Het is zelfs nog onbegrijpelijker. Het CBS publiceert dus niet de gegevens per gemeente op het kleinste detailniveau, maar stuurt die wel door naar anderen – zodat die het wel kunnen publiceren. Om het willekeurige voorbeeld van net verder uit te werken: als u wilt weten hoeveel Sluis uitgeeft aan burger- zaken, hoeveel Terneuzen en hoeveel Hulst, dan kunt u niet terecht op www.cbs.nl maar wel op de website https://openspending.nl.
Daar staan niet alleen de actuele gegevens maar van alle jaren sinds 2010. Daar kunt u ook allerlei top-tienlijstjes vinden, bijvoorbeeld de tien gemeenten die in 2022 het meeste uitgeven aan vennootschapsbelasting. Spoiler: Harlingen staat bovenaan, 29 euro per inwoner.
En het laatste wat ik niet hiervan snap: waarom vermeldt het CBS op zijn website niet even waar die informatie over individuele gemeenten staat?
Gemeenten vullen de zogenaamde IV-3 uitvraag in, en sturen dit op naar het CBS. De ingeleverde gegevens worden in onbewerkte vorm, via open data, beschikbaar gesteld via https://iv3statline.cbs.nl/#/IV3/nl/. Deze informatie is per gemeente afzonderlijk te bekijken.
In de toelichting op de tabel op statline, die betrekking heeft op de taakvelden van gemeentebegrotingen, staat deze link opgenomen.
Nadat de IV-3 uitvragen zijn ontvangen, voert het CBS verschillende aanpassingen door, zoals een correctie van onjuist ingevulde taakvelden en categorieën.
De verbeterde data wordt binnen het CBS verder verwerkt tot aanleveringen voor Eurostat, zoals de berekening van het overheidssaldo en de onderliggende transacties.
De bewerkte gegevens (alleen de taakvelden) worden via statline gepubliceerd, waarbij de gegevens inderdaad niet per gemeente inzichtelijk zijn.