Restauratie monumenten mogelijk niet langer via provincies

Provincies krijgen dit jaar eenmalig 15 miljoen euro van het kabinet voor de restauratie van grote monumenten die dringend aan een opknapbeurt toe zijn. Maar tegelijk laat staatssecretaris Uslu onderzoeken of die subsidiëring in de toekomst nog wel via de provincies moet lopen.

Provinciefonds

De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) schrijft dat een brief aan de Tweede Kamer. Het verlenen van subsidies voor restauraties van niet-woonhuis rijksmonumenten verloopt al tien jaar via de provincies. Daarvoor wordt structureel 20 miljoen euro in het provinciefonds gestort. De provincies matchen de bijdrage van het ministerie vervolgens en verdelen de subsidies op basis van de noden in de betreffende provincie.

Langere termijn

Gebleken is dat het beschikbare budget onvoldoende is voor hele grote restauraties van rijksmonumenten. Uslu is nu met de provincies in gesprek over een gezamenlijke aanpak voor de langere termijn. Om tot zo’n gezamenlijke aanpak te kunnen komen, wil ze een helder beeld hebben van de concrete restauratie- en financieringsopgave. Een verkenning moet dat beeld uiteindelijk opleveren. De Tweede Kamer deelde ze deze week de eerste resultaten van die verkenning mee.

In het onderzoek wat er langjarig nodig is om de restauratieachterstand stabiel te houden, wil de staatssecretaris eveneens de vraag beantwoorden of het decentraliseren van subsidie voor restauraties ‘de beste methode is om kwaliteit, samenhang en stabiliteit binnen het financieringsstelsel voor monumentenzorg te borgen’. Volgend jaar wil ze daar duidelijkheid over scheppen.

Urgentie

Voor dit jaar stelt Uslu eenmalig 15 miljoen euro extra budget beschikbaar om een aantal urgente restauraties van grote monumenten te kunnen ondersteunen. Opnieuw is het daarbij het uitgangspunt dat provincies een zelfde extra bijdrage leveren. Andere voorwaarden zijn dat de restauraties een hoge bouwkundige urgentie hebben en projecten startklaar zijn.

Overstijging budget

Op haar vraag aan de provincies welke grote monumenten aan die uitgangspunten voldoen en een bijdrage nodig hebben, ontving ze een waslijst urgente gevallen. Het overzicht biedt volgens Uslu momenteel nog niet het gewenste inzicht om tot afspraken te komen over de inzet van het extra budget, maar duidelijk is al wel dat de lijst dat beschikbare budget overstijgt. De staatssecretaris heeft daarom besloten provincies tot uiterlijk voor 1 augustus een voorstel te sturen van projecten die wel binnen het beschikbare budget kunnen worden ondersteund en waarvoor een zelfde extra bijdrage beschikbaar is vanuit de provincies. Op basis daarvan neemt ze vervolgens in het najaar een besluit waar het extra geld precies naar toe gaat.

Artis

Directe aanleiding voor de door OCW gemaakte verkenning was een verzoek van de Amsterdamse dierentuin Artis om een extra rijksbijdrage voor de restauratie van het verouderde zeeaquarium. De staatssecretaris wees dat verzoek af, maar beloofde dat ze met provincies op zoek ging naar een bredere oplossing voor de aanpak van rijksmonumenten. De verkenning dient daartoe.

Artis is ondanks een gat op de begroting al begonnen met de restauratie van het aquarium omdat een onveilige situatie ontstond. Wel heeft de directie van de dierentuin aangegeven de restauratie te moeten staken als er dit voorjaar geen zekerheid is over financiering.