Bomalarm

Zeventig jaar na afloop van de Tweede Wereldoorlog liggen nog duizenden bommen en granaten in de bodem. Die kunnen nog steeds ontploffen. Bij bouwwerkzaamheden worden ze regelmatig ontdekt.

De gemeenten moeten dan zorgen dat die explosieven veilig worden weggehaald. Dat kost een bom duiten, maar die kosten kunnen de gemeenten vanaf volgend jaar deels declareren bij minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. Van alle kosten voor opsporing en ruiming van explosieven krijgen de gemeenten voortaan 70 procent vergoed. Deze eenvoudige vergoeding komt in plaats van de huidige ingewikkelde regeling, waarbij drie groepen gemeenten elk een eigen vergoeding kregen.

Voor die 70 procent geeft minister Plasterk de gemeenten een zogeheten suppletie-uitkering. Het gekke is: niemand weet wat een suppletie-uitkering is. Het is een onderdeel van het gemeentefonds, dat is het enige dat zeker is. Volgens de wet bevat het gemeentefonds vier soorten uitkeringen: de algemene uitkering, integratie-uitkeringen, decentralisatie-uitkeringen, en artikel 12-uitkeringen. Suppletie-uitkeringen kunnen en mogen volgens de wet dus helemaal niet bestaan. Het gemeentefonds is al ingewikkeld genoeg – laten we het alsjeblieft niet nog ingewikkelder maken met niet-bestaande soorten uitkeringen. Volgens de wet is het hele gemeentefonds vrij besteedbaar, dus ook de suppletie-uitkeringen uit het gemeentefonds. Maar de minister vraagt de bonnetjes van de kosten voor het opruimen van de bommen. Als je bonnetjes moet inleveren om geld te krijgen, is dat geld natuurlijk niet meer vrij besteedbaar. Je krijgt immers alleen maar geld als je het hebt uitgegeven aan die bommen.

Als een minister de gemeenten kosten laat declareren en die kosten dan vergoedt, of deels vergoedt, dan is het gewoon een specifieke uitkering. Helemaal niks mis mee – behalve dat specifieke uitkeringen uit de mode zijn, er ligt een ban op. En Binnenlandse Zaken zelf speelt voor modepolitie, Binnenlandse Zaken zelf heeft die verbanning uitgesproken, dus die moet zich daar zeker aan houden. Plasterks bommenregeling komt neer op ‘het is een specifieke uitkering maar we noemen het een suppletie-uitkering in het gemeentefonds.’ Dat is echt slecht. Ten eerste omdat volgens de wet een suppletie-uitkering helemaal niet bestaat. Dan kun je er natuurlijk ook geen regels voor vaststellen.

In feite is de minister met zijn bommenregeling in het luchtledige aan het regelen. Veel eisen uit de bommenregeling kunnen gemeenten daarom vrolijk negeren. Dat kan nog veel juridische problemen geven. En ten tweede omdat het strijdig is met de vrije besteding die de wet garandeert. Plasterk ondermijnt daarmee zijn eigen wet. Wie wil een bommetje leggen onder zijn plan?