Rijk onderzoekt gevolgen krapte op arbeidsmarkt
Onderuitputting van de rijksbegroting schommelde jarenlang rond de 1 procent, sinds de start van Rutte IV gaat het om 3,5 procent.
Topambtenaren van het rijk vinden het hoog tijd dat er onderzoek wordt gedaan naar de gevolgen van de tekorten aan personeel. Veel rijksbeleid zou erdoor niet van de grond komen.
Jeugdzorg
In het 17e rapport van de Studiegroep Begrotingsruimte adviseert de ambtelijke top van een groot aantal ministeries dat er nader onderzoek nodig is naar in hoeverre arbeidsmarkttekorten een oorzaak zijn van de onderuitputting op de rijksbegroting. In hun rapport Bijsturen met het oog op de toekomst zetten zij op een rij in welke mate de minder geld wordt uitgegeven dan begroot. Het gaat om uitgestelde uitgaven, waarbij de grootste posten zijn gerelateerd aan bestuurlijk- en politiek complexe dossiers, zoals de Toeslagenaffaire, de stikstofcrisis, de implementatie van regeerakkoorden en de decentralisatie van de Jeugdzorg.
Ambitieniveau
‘Er worden uitgaven uitgesteld over de hele breedte van de begroting waarvan bij een deel arbeidstekorten mogelijk een rol spelen’, aldus de Studiegroep. Nu is het fenomeen onderuitputting niets nieuws. De afgelopen vijftien jaar was daar telkens sprake van. Maar schommelde het tot 2016 zo rond de 1 procent, sinds de start van het afgelopen coalitieakkoord gaat het om 3,5 procent van de totale rijksbegroting – in euro’s: 12 miljard. Dat lijkt er volgens de ambtenaren op te wijzen dat het lastig is om de investeringen volgens het beoogde ambitieuze tempo uit te voeren.
Focusonderwerp
Eind augustus kondigde ook minister Kaag van Financiën aan dat het rijk zowel in de volgende week te verschijnen Miljoenennota 2024 als in de jaarrekening 2023 – die in mei volgend jaar verschijnt – de onderuitputting op de rijksbegroting nader zal duiden. Dit na een verzoek van de Tweede Kamercommissie voor de rijksuitgaven om het thema ‘Resultaatbereik in relatie tot onderuitputting, als gevolg van bijvoorbeeld arbeidskrapte’ aan te wijzen als het ‘focusonderwerp’ voor de verantwoording over 2023.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Als relatieve buitenstaander pleit ik er voor o.a. om te buigen op bijvoorbeeld de volgende dossiers:
1. Er schort in zijn algemeenheid duidelijk iets aan de productiviteit van de bestuursorganisatie bij het Rijk. Een toename met ca. 30% van de personele bezetting in de laatste jaren, waarbij van 2015 ook nog eens diverse dossiers bij de Gemeenten zijn gedropt, roept grote vraagtekens op.
2. Het duurt veel te lang voordat nieuwe wetgeving tot stand komt (voorbeelden zijn o.a. de WMO, Wet Jeugdzorg, Nieuwe Pensioenwetgeving, waarvoor in sommige gevallen toelichtingen werden geproduceerd van wel 500 blz.). Een veel betere aanpak is de totale visieontwikkeling en de productie van wetgeving te bundelen in een afzonderlijk onderdeel van de bestuursdienst. Daarbij kan in kleine werkgroepen incidenteel en op afroep worden samengewerkt met specialisten van de desbetreffende ministeries en met vertegenwoordigers van het werkveld. De inhoud van nieuwe wetgeving moet beter worden getoetst aan en afgestemd op de praktijk.
3. Door de grote hoeveelheid politieke partijen komt regelmatig matige tot slechte wetgeving (gedrochten) tot stand omdat iedere politieke partij daar zo nodig zijn plasje over moet doen en als het even kan tevreden moet worden gesteld. Dat pleit voor een kwalitatief betere democratie, dus het instellen van kiesdrempels en waar mogelijk minder bestuurslagen (fusies, regionalisering). Voorbeelden van matig tot slecht Overheidsbeleid: teveel toeslagen, toeslagen niet of onvoldoende gerelateerd aan het aantal gewerkte uren, box 3 belasting, woonruimtebeleid, natuurbeleid, uitvoering energietransitie bij afwezigheid van voldoende energie knowhow bij Gemeenten, uitvoering stikstofbeleid zonder communicatieplan etc.
4. Via het ombouwen en bundelen van wetgeving kunnen veel (overbodige) arbeidsplaatsen bij het Rijk verdwijnen (systeemwijzigingen voor de sociale wetgeving , toeslagen, waardebepaling bedrijfspanden en woningen mogelijk via de Grondkamer en/of het Kadaster(?).
5. Goede samenwerking en raadplegingen van de Rijksoverheid (de ministeries en rijksdiensten, ook onderling) en de Medeoverheden dient te worden verplicht gesteld.
6. De bestuurders van de Overheden dienen zich met name te richten op de hoofdlijnen van het bestuur (visies, inhoud regelingen/wetgeving) en de uitvoering (voor zover mogelijk ook de vragen van politieke bestuurders) overlaten aan de ambtelijke organisaties). Wie wel en niet specifieke vragen van politieke bestuurders over 'de waan van de dag' kunnen/mogen beantwoorden kan intern worden geregeld. Politieke vragen en antwoorden liggen immers gevoelig.
7. De 5 beste bezuinigingsmogelijkheden binnen de organisatie belonen met een bonus.