Onheil

Nog nooit is een gemeente failliet gegaan door hoge schulden. Nog nooit heeft een gemeente artikel 12 moeten aanvragen door hoge schulden. Wel door tekorten, door slecht beleid, door herindelingen, maar niet door hoge schulden. Wel door een negatief eigen vermogen, als gemeenten meer schulden hebben dan bezittingen. Maar niet puur door hoge schulden, los van het eigen vermogen. Hoeveel jongeren moeten wachten op jeugdzorg door hoge gemeenteschulden of hoeveel kuilen zitten erdoor in de wegen? Nul.

De nieuwste rage onder economen is waarschuwen voor hoge schulden bij gemeenten. En hoewel echte profeten nooit in het eigen vaderland geëerd worden, worden onheilsprofeten dat wel: het is de eigen gemeentelijke belangenvereniging, de VNG, die met groot enthousiasme de rol van onheilsprofeet op zich heeft genomen. De VNG adviseert de gemeenten om niet meer schulden te hebben dan 90 procent van de jaarlijkse inkomsten. Ter vergelijking: een huizenkoper met een modaal inkomen kan een hypotheek krijgen van 450 procent van zijn jaarsalaris, en dat noemen we ‘behoedzaam’. De VNG ziet het dus fout.

Ook minister Plasterk van Binnenlandse Zaken is door het angstvirus besmet en hij heeft de ziekte doorgegeven aan de boekhoudregels van de gemeenten. Vanaf volgend jaar zijn er verplichte kengetallen voor de schulden. Ik voorspel dat de norm voor de schulden van 90 procent, die nu nog informeel is, over enkele jaren formeel zal gelden. Gemeenten die meer schulden hebben, mogen dan geen geld meer lenen maar moeten eerst hun schulden aflossen. Ook gemeenten met een sluitende begro­ting, die zonder problemen elk jaar de rente en aflos­sing van hun schulden betalen, moeten dan verplicht schulden aflossen. De gemeenten hebben de afgelopen jaren tientallen zwembaden moeten sluiten door kortingen van het rijk. Daarentegen is nog geen enkel zwembad gesloten door hoge gemeenteschulden. Als gemeenten geen nieuwe schulden mogen maken, dan kunnen ze geen geld lenen om bijvoorbeeld hun zwembaden te reno­veren en moeten die baden over enkele jaren zeker sluiten, met miljoenen euro schade als gevolg. Onheilsprofeten kondigen niet alleen onheil aan, ze richten ook onheil aan.